627
begrijpen, hoewel, na het vertrek uit Moskou, nergens meer eerte
geregelde munitieverdeeling geschiedde.
Bij den aanvang van den oorlog van 1813 wilde Pruisen 120
patronen voor ieder geweer gereed hebben. Deze maatregel werd
■echter niet uitgevoerd en het is zelfs zeer twijfelachtig, of alle
Pruisische bataljons, vooral die van de landweer, te velde zijn
getrokken met 60 patronen in den patroonzak.
Men vertelt, dat de Fransche infanterie in den slag bij Bautzen 3
millioen patronen verschoot. Die slag duurde in het geheel 16
uren en van de 148000 man, waarover Napoleon daar beschikte,
zijn globaal 140000 in het vuur geweest.
Het verlies bij de verbondenen (96500 man) bedroeg 13500 man
aan dooden en gewonden. Het is aan te nemen, dat ongeveer 10000
man door geweerkogels en 3500 door artillerieprojectielen enz. ge
troffen zijn geworden. Uit ieder geweer werden dus gemiddeld 20 pa
tronen verschoten, of 1 a 2 patronen per uur; 300 kogels waren
noodig om één tegenstander buiten gevecht te stellen. Ieder per
soon, getroffen door een Franschen kogel, kostte 3,3 KG. kruit
en 8,4 KG. lood 1) of—daar de Fransche patronen 5 centimes
kostten 15 francs. De berichten over het gevecht maken geen
melding van troepenkorpsen, die hunnen geheelen munitievoor-
raad verschoten hadden.
Te Leipzig hadden de verbondenen (301500 man) een totaal
verlies aan dooden en gewonden van globaal 48000 man De
Franschen (171000 man, waarvan 149000 man infanterie, en 700
vuurmonden) verschoten 12 millioen geweerpatronen en 179000
artillerieprojectielen. Gemiddeld verbruikte ieder Fransch geweer
80 patronen in den slag, die ongeveer 25 uren (3 dagen) duurde,
of 3 a 4 in het uur. Neemt men de door geweerkogels veroor
zaakte verliezen der verbondenen op globaal 40000 man aan, dan
krijgt men weer 300 patronen voor één treffer. Deze 300 patro
nen kunnen derhalve als een constante hoeveelheid worden aan
genomen voor de met de vuursteengeweren bereikte bloedige
gevolgen.
Gassendi heeft destijds beweerd, en deze bewering is latei-
dikwijls herhaald dat voor ieder op het slagveld getroffen man
1) De Fransche geweerpatroon Model 1800 bevatte een kogel van 28 gram en een 11
gram zware buskruitlading.
