679
kracht der belastingschuldigen zijn opgevoerd (1); ten prooi aan woe
keraars, bedriegers en uitzuigers van allerlei slag, verzinkt de Javaan
steeds dieper in het moeras van armoede en ellende.
Talrijke maatregelen kunnen worden genomen om hem oeconomisch te
versterken; zegenrijke hervormingen kunnen zijn droevig lot verzachten,
hem redden van achteruitgang en verval; doch het uitgemergelde Java
kan de daarvoor benoodigde gelden niet bijeenbrengen, noch zelfs de ren
ten van onvermijdelijke leeningen van zijn armoede betalen.
Is thans al of niet de tijd geleomen dat Nederland zijn vroegere beloften
zal gestand doenen Indië mag rekenen op steun uit de schatkist van het
Moederland
V. Is het geen eisch van rechtvaardigheid en goede trouw, dat de
Souverein, zoo niet alles, dan toch een deel betale van de uitgaven, ver
oorzaakt door de uitbreiding zijner bezittingen, welke plicht door alle
koloniale Mogendheden (alleen Nederland maakt eene uitzonderingwordt
betracht
Of liever, om een concreet geval te nemen:
Mag de Indische begrooting worden belast met de kosten der vestiging en
der verovering van het Australische eiland Nieuw-Guinea?
Die vragen, alle betreffende de financiën, de „nervus rerum", meende
ik te moeten stellen in het belang van de millioenen die honger lijden
op Java, en op den rand van den afgrond zijn gebracht door onze schuld.
Yan den nieuw opgetreden Minister van Koloniën en van deze Regee
ring mag thans een rechtschapen en ridderlijk antwoord verwacht wor
den, nu al die vragen ten slotte één en hetzelfde punt betreffen, en dit
punt, naar de Voorzitter van den Ministerraad het nog onlangs zoo juist
uitdrukte (2), ten slotte de geheele koloniale -politiek beheerscht.
27 September 1902.
YAN KOL.
(1) Da totale uitgaven voor leger en vloot hebben thans het enorme bedrag van
f 51.660.000 bereikt, of ruim 45 pet. van alle andere, meer nuttige uitgaven. Endatin
een land waar hongersnood wordt geleden
(2) Handelingen Tweede Kamer der Staten-Generaal 1902-1903, bladz. 46.
