53
projectielen werden vervaardigd, die een groote verandering in
den toestand teweeg brachten.
Het materiaal, waarvan deze projectielen waren gemaakt,
overtrof in hardheid en taaiheid verre die van het oppervlak
metaal der beste platen, en werden deze geheel doorboord,
zonder dat de projectielen eenige vormverandering ondergingen;
indirekt steeg hiermede het doorboringsvermogen van het ge
schut met ongeveer 20 percent. In 1885 mocht men een goede
compound plaat van 25 cM. dikte in weerstandsvermogen gelijk
stellen met ongeveer 38 cM. smeedijzer, maar in 1886, toen de
platen werden beschoten met chroomstalen granaten, moest men
dit laatste cijfer terugstellen tot ongeveer 31 cM. Gedurende
vijf jaren behielden de projectielen de oppermacht, en doorboor
den de platen zonder vormverandering te ondergaan, en ofschoon
de stalen en compound platen, die men bezigde, verre stonden
boven de smeedijzeren platen, waarmede alle schepen, die
tusschen 1870 en 1880 waren gebouwd, werden gepantserd, zoo
bleven de pantserfabrikanten in gebreke een plaat voort te brengen
met zoodanige eigenschappen, dat de harde punt van de chroom-
stalen projectielen werd verbrijzeld.
Intusschen zaten de platenmakers toch niet stilin 1890 werden
-de projectielen weder door de platen overwonnen, en sloegen de
Krupp projectielen tegen de Brown platen te pletter; bij een proef
in datzelfde jaar in Amerika genomen met platen, vervaardigd vol
gens het Redemann-Tilford proces, weerstond een 15 cM. plaat een
15 cM. projectiel, dat een trefsnelheid bezat van 700 M. en een
doorboringsvermogen had van ongeveer 38 cM. smeedijzer. Zulk
een sterkte, waarbij een 15 cM. plaat een beproeving doorstond,
Rie een compound plaat van bijna de dubbele dikte niet zou
hebben kunnen doorstaan, trok niet algemeen de aandacht, om
dat men het eenvoudig niet geloofde, en werden zelfs Engelsche
schepen, die destijds gebouwd werden, en voor welker pantse
ring nog niets was verricht, toch nog met compound platen ge
pantserd. Intusschen was hiervoor toch nog een andere grondige
reden, want al worden op een zeker tijdstip pantsers met betere
hoedanigheden uitgevonden dan de bestaande bezitten, zoo gaat
-er een langen tijd mede heen, voordat de installatie voor de ver-
vervaardiging in orde is, en duurt het soms jaren, voordat men in
