87
de bewegelijkheid der artillerie op te offeren, maar ik ben over
tuigd, dat zulks niet dikwijls geëischt zal worden.'
Nog rest ons een ander punt van artillerietactiek te bespreken,
dat ongetwijfeld het moderne gevecht zal kenmerken en van welke
uitvoerbaarheid de Zuid-Afrikaansche oorlog ons overtuigde.
Ik heb hier het oog op het vuren van achter dekkingen zoo
danig, dat een doel onder vuur genomen kan worden, zonder dat
de mogelijkheid bestaat, dat men zelf van daaruit wordt waarge
nomen. Persoonlijke ondervinding stelt mij in staat mede te
deelen, hoe onze vuurmonden op een afstand van 4000 M. een
even groot aantal der Boeren tot zwijgen brachten, zonder dat
we een gewonde kregen, daar onze tegenstanders niet konden ont
dekken, waar we waren opgesteld.
Het is waar, dat aan deze wijze van optreden vele bezwaren
verbonden zijnhet waarnemen van het doel is niet gemakkelijk,
van doel veranderen zeer moeilijk, en het vuren op bewegende
doelen bijna onmogelijk. Bovendien heeft het gevoel van onze
kerheid, ontstaan doordat men noch den vijand, noch de onmid
dellijke omgeving kan waarnemen, een ontzenuwende uitwerking-
op de bediening. Ook is het moeilijker zich in te schieten en
wordt samenwerking met de andere wapens beperkt.
Tegenover deze nadeelen staan echter groote voordeelen. De
bediening, die zelf niet beschoten wordt, kan met grooter kalmte
laden en richten, en het vuur van een niet waar te nemen vijand
heeft een zeer nadeeligen moreelen invloed.
Meerdere voordeelen zouden nog genoemd kunnen worden, zoo
dat in het moderne gevecht de artillerie deze methode waarschijn
lijk dikwijls zal toepassen, doch daarmede worden de moeilijk
heden, die zij te overwinnen heeft, aanmerkelijk verhoogd.
Men meent, dat waarneming van uit luchtballons mogelijk zal
zijn, maar wat ik èn in Zuid-Afrika èn bij onze manoeuvres waar
nam, doet me het practisch nut hiervan betwijfelen. Observatie
posten op eenigen afstand van de batterij bieden meer kans Op goe
den uitslag, en ik geloof, dat we hierop zullen zijn aangewezen.
In de toekomst zullen de officieren-vuurleiders een of meer
waarnemers naast zich moeten hebben, om hen te helpen bij het
opsporen van het doel. De groote moeilijkheid, om bij het ge-
