141
Mer gezegde onmiddellijk te kunnen inzien, maar die ons ove
rigens in het duister laat, waar in verband met het waar
achtig legerbelang de controle dan moet, en waar zij niet mag
worden toegepast. Wij kunnen hier deze materie niet behan
delen zonder te veel af te dwalen, en brengen daarom slechts
dezen opvoedkundigen regel in herinnering: naarmate iemands
geestelijke ontwikkeling vermeerdertmoet men het toezicht op
zijn handelen verminderen.
Hieruit volgt dus, dat bij officieren controle maar zeer matig
mag worden toegepast. Eerst wanneer het vermoeden alleszins
gewettigd is, dat het belang van den dienst bepaald schade lijdt
door haar achterwege te laten, eerst dan is het bloot nagaan
van hun handelen geoorloofd.
Daar in het leger het woord „toezicht" dikwijls in de plaats
van controle" gebezigd wordt, is het noodig alvorens verder
te gaan, ook de beteekenis van ons „toezicht houden" nader te be
spreken.
Hoewel het woordenboek „controle" en „toezicht" als syno
niemen beschouwt, wordt er toch aan deze beide woorden door
gaans geen gelijke beteekenis gegeven. Men controleert iemands
handelingen, indien men zich slechts bepaalt tot het nagaan in
hoeverre deze goed of slecht zijn, terwijl het toezicht houden
daarop, niet alleen het beoordeelen der handelingen betreft,
maar ook in zich sluit het ingrijpen van den meerdere, om het
onjuiste te verbeteren.
Deze laatste definitie, zooveel milder dan de eerste, heeft ge
maakt, dat men in het leger nimmer spreekt van het „contro
leeren" der minderen, maar wel zooveel te meer van het „toe
zicht houden" daarop. Gaf nu de practijk gegronde reden aan
te nemen, dat werkelijk, zooals de definitie luidt, gehandeld werd,
dus de meerdere bij zijn toezicht steeds zijn intellectueel en
moreel overwicht aanwendde, om het niet goed verrichte te
verbeteren, liefst natuurlijk door het geven van raad of kalme
terechtwijzing, dan zou het toezicht houden op den mindere
van groote opvoedkundige waarde kunnen zijn. Maar helaas,
■dit is geenszins het geval. De werkelijkheid toont maar al te
zeer aan, dat ook in het leger „toezicht" op één lijn staat met
-„controle", en wij dus het woordenboek niets te verwijten heb-
