143 -
heid zal niet dikwerf kunnen voorkomen, wijl na een goed ver
zorgde opvoeding als kind dergelijke eigenschappen zich, zoo niet
in wezen, dan toch wel in krachtsuiting ten goede wijzigen, en
-daarom een werkelijk verdorven of voor leiding onvatbaar ge
moed bij jonge officieren tot de zeldzaamheden kan worden
gerekend.
Heeft mitsdien de chef, en inzonderheid de eerste compagnies
commandant, het voor een groot deel in handen den 2en luitenant
tot een bruikbaar officier te vormen, erkend moet worden, dat
de dienst zelf deze taak verre van licht maakt.
Bijna al onze voorschriften toch worden door den controle-
geest dermate beheerscht, dat de handelingen der meerderen, als
uitvloeisels dier voorschriften, als van zelf door achterdochten
wantrouwen worden geleid. Door velen wordt dan ook de con
trole beschouwd als het onmisbare werktuig, om tot goede ver
vulling van den plicht aan te zetten, en, evenals dwang en straf,
wordt zij aangemerkt, niet als redmiddel, als uiterste, maar als
eerste noodzakelijkheid, zonder welke men van geen behoorlijken
gang van den dienst verzekerd kan zijn.
Het behoeft geen betoog, dat deze meening, zoo geheel in strijd
met een juiste opvatting van gezagsuitoefening, noodlottige ge
volgen na zich sleept. De drang naar zelfstandig handelen, zich
anders op jeugdigen leeftijd zoo veelbelovend uitende, verliest daar
door bij den inferieur gaandeweg zijn kracht, en de impuls tot
scheppen, tot het verrichten van daden, wordt langzamerhand
bij hem tot machteloosheid gedoemd
Zoo kunnen we het niet anders dan als een ellendigen toe
stand beschouwen, dat de werkkring van den 26n luitenant, bijna
nimmer gelegenheid geeft hem eenige vrijheid van handelen te
verzekeren. Geen enkele dienst, waarbij de jonge officier het in
tellectueel en moreel overwicht op zijne inferieuren kan laten
gelden, schenkt hem de vrije keuze omtrent de wijze, hoe tot
het doel van eenigerlei maatregel of order te kunnen geraken.
Slechts bij enkele kleine kazernediensten laat men hem wel eens
geheel zonder toezicht, maar hierbij kan uit den aard der zaak
van eigen opvatting betreffende de uitvoering weinig sprake zijn.
Alle gevoel van verantwoordelijkheid tegenover zich zelf als
man,— een gevoel, dat bij welopgevoede en ontwikkelde jonge-
