476
Wat de geldelijke zijde van de zaak betreft, die in deze tijden
voorzeker niet buiten beschouwing mag blijven, ik geloof niet,
dat deze overwegende bezwaren in den weg zal leggen. Batterijen
zijn duur, niet vanwege het materieel, waarvoor eene uitgave
in eens wordt gevorderd, doch wèl door het personeel en de
dieren, die doorloopend blijven kosten. Hierbij moet ook niet
vergeten worden, dat de pom-poms minder bedieningsmanschappen
en draagpaarden vereischen, vermindering van overzeesch trans
port, van extra kosten, van evacuatie's enz. zullen meebrengen
en dat men in sommige gevallen de draagpaarden niet van Java
zal behoeven mee te voeren.
ARTILLERIE TEGEN DEN INLANDSCHEN VIJAND.
Beweegbaarheid.
Geheel ga ik met M. en andere schrijvers in het I.M.T. mee.
wat betreft de waardeering van muildieren in doorweekt terrein,
Door den geringen omvang van hunne hoeven zakken ze spoe
dig diep weg, terwijl hun gebrek aan energie hen er al zeer spoe
dig toe brengt, eerder dan noodig is, het terrein te machtig te
vinden.
De proeven met muildieren in sawahterrein, gehouden in '97
'98, heeten uitgemaakt te hebben, dat het muildier voldoende
presteert in modderterrein. Ik heb die proeven op Java meege
maakt, en was toen ook van oordeel, dat het muildier, mits stel
selmatig in week terrein geoefend, nog niet zoo kwaad was, doch
kennismakende met de werkelijkheid, kwam ik al spoedig tot
andere inzichten.
Ik heb bij de Atjehbatterij gediend onder voortvarende batte
rijcommandanten, die door ondervinding wisten wat van de bat
terij op expeditie gevergd werd. De oefeningen in het garnizoen
waren er dan ook op berekend, om de beweegbaarheid in het
terrein, en speciaal week terrein, zoo hoog mogelijk op te voe
ren. Ik geloof niet, dat er vele troepen gevonden worden, waarbij
de garnizoensoefeningen zoo streng gehouden worden, als daar
het geval was; heel wat modderdeelen uit sawah of rawah wer
den de kazerne binnengedragen. Voegt men hieraan toe, dat
minderwaardige muildieren op groote schaal werden afgekeurd,
om er de beste exemplaren van Java voor terug te krijgen en
