518
een gevolg daarvan, dat eene wiskundige theorie daaromtrent tot-
dusverre feitelijk niet bestond, en dat eene langdurige opdrijving
der wiskundige studiën op allerlei gebied, ook waar zij zoo goed
als geen nut afwierpen, onvermijdelijk tot reactie moest leiden.
Men is er langzamerhand aan gewoon geraakt alle wiskundige ont
wikkeling als schijngeleerdheid te beschouwen; en wee den wolfr
die in een kwaad gerucht staat! Men wil en dat volstrekt niet ten
onrechte van al die geleerdheid ook practische resultaten zien.
Stel U voor, dat ik een timmerman onderwijs geef in de platte'
meetkunde, en hem na veel moeite zoover gebracht heb, dat hij
me bewijzen kan, dat de oppervlakken van twee rechthoeken
samengesteld evenredig zijn met basis en hoogte. Hij kijkt me
aan met een meêwarigen glimlach, en zucht: „Wat heb ik aan
die geleerdheiden de kapitein Buys schudt hem de hand en
zegt: „Akkoord, Van Putten! wij practici hebben die geleerd-
heidskraam niet noodig." Maar als hij me nog een minuut laat
doorpraten en ik leid uit de genoemde stelling den regel af, dat
het oppervlak van een rechthoek gevonden wordt door het pro
duct te nemen van lengte en breedte, dan kijkt hij verbaasd opT
en vindt dat resultaat toch wel van practisch belang. En het
gaat in de theorie van het inschieten vrij wel evenzoo.
Als ik daaromtrent eene wiskundige verhandeling schrijf, zeg
gen mijne meeste kameraden met een gevoel van medelijden:
„Heer! ik dank U, dat ik niet ben gelijk deze tollenaar!" en zij
denken mij wonder wel op mijn plaats te hebben gezet door te
vragen, of ik voortaan met Eulersche integralen en tweede dif-
ferentiaalquotienten wil gaan schieten, in stede van met gra
naten. 1) Maar niet altijd heeft hij gelijk, die de lachers op zijn
zij heeft.
Om dit i.e. aan te toonen, stel ik mij het volgende gesprek voor
tusschen de H.H. Practicus en Theoreticuswaarvan de eerste in
opdracht heeft een nieuwen leidraadte ontwerpen, en het niet
met zich zelf eens is hoe groot hij de nauwe grens nemen.
Practicus. Ik merk nu ook, dat het soms vrij wat gemak
kelijker is voorschriften op te volgen dan ze te geven. De voor-
deelen van het eene stelsel wegen, voor zoover ik kan oordeelen,,
1) Vergelijk Prof Grimvisijh. Wonderbare, doch verheren verdediging van het fort Ab
coude door middel van integraalvuur en vergelijkingen me.t 13 onbekenden. 1885.
