776
woordde. Zonder uitzondering was 't mogelijk geweest langs eert
omweg, geheel gedekt, 't doel te bereiken. En zelfs al ware dit niet
mogelijk geweest, dan had toch die beweging zoo verspreid moge
lijk moeten plaats hebben, gebruik makende van terreinverhe
venheden (galangans, verhoogde wegen, slooten enz.), over korte-
afstanden desnoods kruipende.
Eens stond ik met een sectie artillerie in stelling tegenover-
een compagnie infanterie, op 700 M. van mij af in een kampong-
rand liggende, doch zoo zichtbaar opgesteld, dat men de menschen
bijna kon tellen, terwijl er voortdurend zulk een heen en weer ge
loop was, dat zelfs op veel grootere afstanden het doel zou verraden
zijn geworden. En wat is juist voor de artillerie moeilijker, dan te-
vuren op een doel, waarvan men eigenlijk niet precies weet waar
het is. Doch bovendien had een andere compagnie de voorkomend
heid juist buiten den kampongrand geheel gesloten, met de armen
over elkaar, te gaan staan, of nu en dan te zitten. Ons allen was het
een raadsel wat hiervan de bedoeling waseen buiten gevecht ge
stelde compagnie zou toch wel uit de voorste linie teruggetrokken
zijn. En steeds bleef die compagnie, onder hevig infanterie- en
artillerievuur, ons maar met de grootste kalmte opnemen.
En zulke raadsels behoorden lang niet tot de zeldzaamheden..
Bij de bespreking echter hoorde men er nooit van gewagen.
't Behoeft geen betoog, dat ook hier weer de onpractische uni-
formkleur haar vele nadeelen bewees.
In 't kort, de groote voordeelen die de bedektheid van het ter
rein ons kan bieden, vooral tegen een B. V. die er nog niet mede-
bekend is, werden bijna geheel prijsgegeven, en de nadeelen traden
op den voorgrond, zooals bv. het ontzettend moeilijke overzicht
op het geheel en het houden van verband. Tengevolge hiervan
gebeurde het dan ook wel eens, dat de manoeuvre anders verliep
dan de leider bedoeld hadzoo trokken de partijen elkaar wel
eens voorbijeen of beide moesten dan weer een eind terug.
Ware het niet beter geweest alles maar verder zijn beloop te-
laten? Juist dergelijke onvoorziene wendingen zullen zich in
de practijk nogal eens voordoen (ik heb hier alleen op het oog
die manoeuvres, waarbij geen aanleuning aan veronderstelde-
troepen was aangegeven).
Dat de kennis van het terrein een voornaam punt is, bleek
