780
yijand. Dergelijke opdrachten werden echter meermalen gegeven.
Ik heb er bijna nooit over hooren klagen, dat de artillerie zich
te veel bloot gaf. Aan het zoeken van dekking wordt bij dit
wapen dan ook bijzondere waarde gehecht, zelfs met opoffering,
van veel tijd en dikwijls groote inspanning. De indirecte richting
treedt dan ook meer en meer op d§n voorgrond en is de vol
maaktheid nog lang niet nabij. Door de invoering van een stevige,
gemakkelijk verplaatsbare observatieladder is de lastige richting,
met richtbaken, die veel tijd vorderde, gelukkig zoo goed als ge
heel overbodig geworden.
Daar de critiek op de handelingen der artillerie niet zoo heel
scherp was, ontbrak er ook bij dit wapen nogal eens wat aan de
uitvoering van de opdracht; ronduit gezegd werd er wel eens
maar raak geschoten, en moest er wel eens maar raak geschoten
worden. Ten eerste omdat het opgegeven doel niet voor artille
riebeschieting vatbaar was. Ten tweede echter ook dikwijls, om
dat het doel zoo was opgesteld, dat men het niet vinden kon. Men
legde zich hierbij dan maar neer. Artillerie verraadde zich meest
al reeds spoedig, zoo dit niet al geschied was, door den rook, een
factor dien men eigenlijk weg moet cijferen met het oog op het te
verwachten gebruik van rookzwak kruit. En die rook gaf alleen
nog maar een oplossing van de richting waarin, niet van den af
stand waarop zich het doel bevond.
Is het onmogelijk een volkomen onzichtbaar doel te vinden In
't geheel niet, doch dan moet men veelvuldig en goed gebruik
maken van doelverkenners. Zoolang daarvoor geen afzonderlijke-
menschen zijn aangewezen, moet men hiervoor dan maar gebruik
maken van enkele stukscommandanten, van trompetters, en zoo
eenigszins mogelijk van een officier Nooit heb ik dit zien geschie
den eens werden er aanstalten gemaakt om den leider te vragen,
te willen laten verkennen op welken afstand het doel zich onge
veer bevond achter den hoogen dijk van het Krekot-kanaal, die
zelfs een beschieting door middel van strooien zoo goed als onmo
gelijk maakte. Het juist eindigen van de manoeuvre belette,,
dat het nut van zulk een (nog gebrekkige) verkenning aan het
licht kwam.
Een enkele maal werd der artillerie een opdracht gegeven in de
veronderstelling, dat een gedeelte van het terrein „geraseerd" was
