867
Alles wijst er echter naar mijne meening op, dat een vijand
•zeker tot eene onmiddellijke vervolging zal overgaan, als dit
slechts eenigszins mogelijk is, en dat ook deze ons nog groote
verliezen zal kunnen berokkenen en aan het herstellen der orde
groote bezwaren in den weg zal leggen, kan ons het gebeurde na
het gevecht bij Gitschin leeren. Alle achterblijvers, dus dephysiek-
zwakken waaraan tegenwoordig ons leger door de vele expedi-
tiën, excursiën, nieuwe vestigingen, enz. van den laatsten tijd zeker
niet arm is zullen den vijand in handen vallen, tenzij door eene
achterhoede tijdig eene nieuwe stelling wordt ingenomen, die zij
niet dan op hooger bevel mag verlaten. Eerst dan, wij zagen het
bij het gevecht van Weiszenburg, zal het mogelijk zijn aan de
terugtrekkende troepen een voldoenden voorsprong te geven om
zich te kunnen ordenen en uit te rusten, misschien ook nog een
tegenaanval op de vervolgende troepen te doen. Welke troepen dee-
len die stelling zullen bezetten en wanneer deze zal worden inge
nomen, zijn vragen, welker beantwoording voor den bevelvoerende
hoogst moeielijk zal zijn, want op het oogenblik, dat tot den te
rugtocht besloten wordt, moeten m.i. alle krachten in voorste linie
gebracht zijn en moet vaststaan, dat het behalen der overwin
ning onmogelijk is.
Wanneer men dan verder nog in aanmerking neemt, dat het
voor ons in 't algemeen niet mogelijk zal zijn op achterwaarts
opgestelde troepen terug te trekken, zooals in de eerste drie voor
beelden het geval was, noch belangrijke versterking te ontvan
gen, zooals in het laatste voorbeeld, dan behoeft het wel geen
nader betoog, dat een terugtocht voor ons leger eene zeer moeie-
lijke handeling zal zijn en dat het noodzakelijk is reeds in tijd van
vrede op de vermoedelijke terugtochtswegen achterhoede-stel
lingen uit te zoeken en deze zoo mogelijk met eenvoudige
middelen te versterken en verder achterwaarts eene gemakkelijk
verdedigbare opname-stelling voor de geheele troepenmacht in te
richten, waarin deze zich kan verzamelen en zich opnieuw kan
voorbereiden voor den strijd.
Gelukt het ons eene overwinning te behalen, hetzij dan in een
verdedigend of aanvallend gevecht, dan zal ook hierbij het ui
terste van den troep gevergd moeten worden om den vijand, die
niet zoo spoedig versterkingen kan aanvoeren, geheel te ver-
