929
proeven in Holland zou het eenige besluit van dien artillerist
kunnen zijn: beproeving van beide systemen in Indië.
En wie nu de langzaamheid, waarmee die Hollandsche proe
ven verloopen, aanschouwt, zal het toejuichen dat we onzen
eigen weg gegaan zijn Ook lijkt me dit voorstel van den heei
M?, die het Hollandsche leger verwijt dat het made in Germany
is, daarom niet consequent, omdat wij op die wijze indiiect weer
meer Duitsche denkbeelden zouden opdoen dan schrijver zou
kunnen goedkeuren.
Ook daar waar de heer M. der artillerie maant te erkennen,
dat de twee tonnen gouds aan het proefgeschut besteed groo-
tendeels nutteloos weggeworpen geld is, kan ik niet met schrij
ver mede gaan en acht ik het van belang tegen zijne meening
op te komen. In de eerste plaats werden geen 2 ton aan het
affuitterugloopsysteem der veldartillerie besteed; ten tweede, vol
doet dit systeem niet bij de bereden artillerie, dan kunnen de
aangeschafte kanonnen altijd bij de niet bereden aitillerie benut
worden. Echter geef ik gaarne toe, dat men zuiniger had kun
nen zijn en niet 2x6, doch 2x2 vuurmonden voor de veld
en de bergartillerie had kunnen bestellen.
Vervolgens zegt de schrijver: „wordt het materieel ingevoerd
zooals het beproefd wordt...." Maar er zijn twee soorten in
beproeving en een beproeving dient juist om na te gaan wat
er niet deugt; die kans is dus zeer gering. Uit hetgeen nu
geschied is, is echter wel een opmerking te trekken, zij het
dan ook geen bemoedigende. De stand der techniek is thans van
dien aard, dat men zou kunnen zeggen iederen dag ons iets
nieuws aangeboden wordt. Dit maakt het bepioeven niet ge
maklijker; men aarzelt een besluit te nemen, omdat het bijna
zeker is, dat, een oogenblik nadat men de beslissende keuze gedaan
heeft, een der geschutfabrieken weer een verbeterd systeem in
den handel zal brengen.
Op die wijze is het einde niet te voorzien. Welk ook het
kanon moge zijn, dat de eerstvolgende jaren dooi de veldartil
lerie bediend zal worden, zeker kunnen we zijn, dat het reeds
na een luttel aantal jaren als „niet meer op de hoogte van zijn
tijd" te beschouwen zal zijn. Of het daarom niet beter zou zijn,
dat we eerst nog eens afwachtten tot in Europa de artilleiie-
