984
aannemende dat Duitsche troepen zonder bezwaar naar Z.-Afrika
overgevoerd hadden kunnen woiden.
Eerstens zou de door hen toegepaste tactiek nog behoudender
geweest zijn dan die van de Engelschen. Keer op keer zou een
poging gewaagd zijn om een stelling te vermeesteren louter door
overmachtige getalsterkte; die pogingen zouden telkens afge
slagen zijn, of wel een waardelooze stelling bezet, ten koste van
verliezen iaarbfl de onze onbeduidend mogen beeten. Zelfs
wanneer de aanvoerders de noodzakelijkheid van het veranderen
hunner tactiek hadden ingezien, blijft het te betwijfelen of e
loteling-soldaat er toe gebracht had kunnen worden om stellingen
als de steile hoogten bij de Tugela aan te vallen zonder den
moreelen steun, dien de gesloten formatie geeft.
Doch afgescheiden hiervan moet in herinnering worden ge
bracht, dat geen enkel officier of soldaat in het Duitsche leger
eenige ondervinding had van oorlogvoeren in sub-tropische
streken en ooit verder dan 50 mijl verwijderd was van een
spoorlijn of van een dorp, groot genoeg om eene divisie een week
lang te voeden. Is het aan te nemen, dat een leger, welks
ondervinding beperkt bleef tot Brandenburg en Westfalen, min
der fouten zou hebben begaan dan het onze, waarvan een aan
zienlijk deel der oudere officieren oorlogsondervinding had opge
daan in Z.-Afrika zelf?
Wel is er reden om aan te nemen, dat, indien eemg Euro-
peesch leger een zoo groote macht te velde had gezonden, de
aanvoer en het transport, waarvan overzeesche expediti.en zoo
zeer afhankelijk zijn, geheel mislukt waren en dat het niet had
kunnen doen wat het Engelsche leger gedaan heeft.
Wat de tactiek der infanterie betreft, hield het Engelsche lege
vast aan de traditiën van Waterloo, Quebec en Dettmgen, dus
aan dichte formatiën, mechanische juistheid, strenge vuui ïs-
cipline en bajonetaanvallen, een traditie sterker dan de lessen
die geput waren uit de Pruissische oorlogen en nog versterkt
door de ondervinding opgedaan in oorlogen tegen de Zoeloes en
Soedaneezen, die duchtige tegenstanders waren, met door het
gebruik van vuurwapenen, maar door den blinden moed by hun
aanvallen getoond, aanvallen die meesttijds mislukten egen
Engelsche carré's.
