BEGROOTING VAN NEDERLANDSCH-IND1Ë VOOR
HET DIENSTJAAR 1904.
VOORLOOPIG VERSLAG.
Het afdeelingsonderzoek heeft aanleiding gegeven tot de volgende be
schouwingen en opmerkingen.
Algemeene beschouwingen.
1. Eenige leden konden zich met het beleid des Ministers niet ver
eenigen wegens de imperialistische neigingen, waarvan dat beleid, blijkens
het optreden der militaire macht in Djambi, Korintji en Borneo en 's Ministers
houding ten aanzien van de uitbreiding van ons gezag in Nieuw-Guinea,
naar hun inzien getuigt. Van andere zijde werd opgemerkt, dat de thans
ingediende ontwerp-begrooting weinig nieuws bevat en dat van een nieuwen
koers in het beheer van Indië weinig is te bemerken. Ook waren er
leden die meenden, dat de Minister nog zoo kort aan het bewind is, dat
het voorbarig ware thans reeds een oordeel over zijn beleid uit te spreken.
Hiertegenover werd door anderen opgemerkt, dat tijdens het bewind
van dezen Minister geen enkele militaire expeditie is begonnen dan die
naar Korintji, en dat daarbij geen sprake kan zijn van imperialistische
neigingen, aangezien die expeditie geene uitbreiding van ons gezag ten
doel had. Men voegde hieraan toe, dat militaire expeditiën niet zelden
noodig zijn om orde en rust te herstellen, en aan gruwelijke wreedheden,
welke in niet onder ons rechtstreeksch bestuur staande streken worden
begaan, een einde te maken. Herinnerd werd, hoe blijkens het in de
rede, door den tegenwoordigen Minister van Koloniën als lid der Kamer
gehouden op 21 November 1901, vermelde rapport van den resident van
Timor van 1878 op Soemba een vorst tien personen deed ombrengen om
zich hunne bezittingen toe te eigenen; een gelukzoeker op een strooptocht
70 paarden, 100 karbouwen en 70 menschen buit maakte; op last van
een vorst een man, eene vrouw en een volwassen zoon ter dood werden
gebracht, omdat zij geprotesteerd hadden tegen den verkoop van twee
meisjes uit dat gezin; een ander vorst 19 personen als verzoeningsoffer
op het graf zijner moeder liet ombrengen; kindermoord vrij algemeen was
Wanneer dergelijke omstandigheden voorkomen, kan, meende men, het
