Ill
belicht wordt, waardoor op den steen (of plaat) een positief
spiegelbeeld ontstaat, en
2e die, waarbij papier, dat met eene voor licht gevoelige stof
bedekt is, onder een recht negatief belicht wordt, waardoor op
dat papier een positief beeld ontstaat, dat, na behoorlijk ont
wikkeld en behandeld te zijn, geschikt is om, middels overdruk, op
den steen (of plaat) in positief spiegelbeeld te worden overgebracht.
De eerste methode noemt men de directe, de laatste de indi
recte methode van overbrenging.
Waar het tegenwoordig standpunt der photographie toelaat vrij
wel alles middels photolithographie te verveelvuldigen, spreekt
het vanzelf, dat dit met de op het eind van het vorig hoofd
stuk bedoelde, van eene opnemingsbrigade ontvangen kaart vrij
gemakkelijk kan geschieden en het is nu maar de vraag of men
de gereproduceerde kaart in één of meer kleuren wil vervaardigen.
Moet de verveelvuldiging in ééne kleur (bv. zwart) geschie
den, dan wordt de kaart op de gewone wijze gephotographeerd
en het cliché waar noodig geretoucheerd, daarna het beeld mid
dels indirecte overbrenging op steen overgebracht, het op steen
staande beeld weder geretoucheerd, waarna de kaart afgedrukt
kan worden. Deze werkzaamheden, die later elk op zich zelf
nader omschreven zullen worden, kunnen in 5 a 6 dagen afge-
loopen zijn, mits de eischen betreffende netheid van afwerking
niet hoog gesteld worden en de kaart niet groot is. Eischt men
eene net afgewerkte kaart, dan moet vooral aan de retouche der
photographische clichés veel meer tijd besteed worden dan hier
boven werd aangenomen. Doordat nl. de kaart in verschillende
kleuren geteekend is, is het niet mogelijk den tijd, dien de voor
licht gevoelige plaat aan de inwerking van het licht blootgesteld
moet worden, zoodanig te regelen, dat alle lijnen even scherp
op het cliché uitkomen; de blauwe lijnen zullen meestal te lang
blootgesteld en dus gesluierd, de zwarte lijnen te kort blootge
steld en dus te dik zijn en beide zullen op het cliché tot scherpe
lijnen gemaakt d.w.z. opnieuw geteekend moeten worden (de
laatste na alvorens met O. I. inkt afgedekt te zijn), wat natuurlijk
nogal tijd kost. Bovendien zal de lettering dan toch bijna altijd
te wenschen overlaten, daar hieraan bij de opnemingsbrigades
minder zorg besteed wordt en de namen ook dikwijls niet op de
