114
geteekend moeten worden dan op den verkleinden blauwafdruk
is aangegeven, zoodat vele daarnaast voorkomende teekens, die
in eene andere kleur worden geteekend (bv. blauwe waterlei
dingen naast zwarte wegen), mede eenige verplaatsing moeten
ondergaan. Worden nu de teekeningen van alle kleuren door
denzelfden teekenaar gemaakt, dan kan deze met een en ander
rekening houden, doch daar de kaarten op kleine schaal zeer
veel teekenwerk vereischen (het teekenen van een blad der
militaire kaart van de residentie Batavia, schaal 150.000, ver-
eischt van een persoon bijna een jaar teekenwerk) is dit in den
regel niet mogelijk en moeten wel twee of meer personen aan
hetzelfde blad werken. De aansluiting is dan echter dikwijls
minder goed, zoodat bijna steeds veel retouche der lithographi-
sche steenen noodig is, terwijl aan de kaart zelve meestal fou
ten kleven, die, ofschoon voor den leek weinig zichtbaar, toch
het lezen daarvan eenigszins bemoeilijken.
Vandaar dat deze methode in den laatsten tijd niet meer wordt
toegepast, doch dat van eene kaart die op verkleinde schaal ver-
veelvuldigd moet worden eerst eene volledige schets gemaakt
wordt en dat van deze schets nogmaals op de gewone wijze
blauwdrukken vervaardigd worden 1).'
Deze worden dan volgens de daarop voorkomende lijnen opge
werkt en het is gebleken, dat de sluiting op den proefdruk dan
veel beter is. Het meerdere teekenwerk geeft derhalve het voor
deel van minder retouche aan de lithographische steenen en, wat
vooral van belang is, eene betere kaart.
Omtrent de hoogtelijnen valt nu bij de verveelvuldiging op
verkleinde schaal nog het navolgende op te merken.
Zooals bekend, geldt bij de N. I. topographische kaarten als
regel, dat de afstand tusschen de door de hoogtelijnen gebrachte
horizontale snijdingsvlakken, in Meters uitgedrukt, gelijk is aan
de helft der duizendtallen van de schaal waarop de kaart ver
vaardigd is. Worden de kaarten dus op 2, 3, 4, 5, enz. maal
kleinere schaal verveelvuldigd, dus van 1:20.000 tot resp. 1:40.000,
1) Onder schets heeft men hier te verstaan, dat de teekening niet geheel naar be-
hooren afgewerkt wordt. Zoo worden kampoengs niet gearceerd, worden van spoorwe
gen, holle wegen, ingravingen slechts de buitenste grens aangegeven, evenzoo van sawahs,
rawas enz.
