198
plaatsen waar de drukinkt van den afklatsch was ingedrongen,
de sporen daarvan geheel verdwenen zijn.
Beschouwen we thans het aanbrengen van de halve tinten
op steen, hetgeen geschiedt door overdruk van gravure. In
het lithographisch etablissement zijn nl. eenige steenen aanwe
zig, waarin middels eene griseermachine op gelijken onderlingen
afstand rechte lijnen zijn ingesneden. Van deze lijnen (grisé's)
de machine laat toe den onderlingen afstand daarvan geheel
willekeurig te regelen—wordt een afdruk op te voren aangevocht
overdrukpapier 1) vervaardigd en deze te bestemder plaatse over
gedrukt. De op den steen te voorschijn komende afdruk is dan
echter, zooals vanzelf spreekt, niet krachtig en moet versterkt
worden. Dit moet weer middels beurtelings aanwrijven met
vetten drukinkt en gom geschieden, waardoor evenwel, indien
de afklatsch op de hierboven beschreven wijze werd gemaakt,
ook de niet noodig zijnde lijnen versterkt zouden worden, wat
ongewenscht is.
Om dit laatste te voorkomen wordt sedert enkele jaren bij
het Topographisch bureau de volgende methode voor het maken
van afklatschen gevolgd. Nadat op de gewone wijze van eer.i-
gen steen een afdruk op kaartenpapier gemaakt is, wordt deze
laatste met droog blauw verfpoeder ingewreven en daarna op
den nieuwen steen overgedrukt. Door de bijvoeging van dit
poeder wordt verkregen, dat slechts zeer sveinig van den drukinkt
met den steen in aanraking komt, terwijl toch de daarop voort
gebrachte afdruk voor het doel voldoende zichtbaar is. Is de
afklatsch gereed, dan wordt de steen op die plaatsen, waar geen
tint mag komen, met gom afgedektdaarna wordt op overdruk-
papier een afdruk gemaakt van den grisésteen en deze op den
afgedekten steen gelegd en eenige malen onder de pers door
gehaald. Alsnu pakt de verf alleen op die plaatsen, waar geen
gom is, zoodat, wanneer het over drukpapier, na met warm
water bevochtigd geweest te zijn, voorzichtig van den steen
1) Overdrukpapier is eene papiersoort, die met eene gelatinelaag bedekt is, welke
loslaat als het papier met warm water bevochtigd wordt; een zich op die laag bevindend
beeld zal dus, nadat het onder de pers is doorgehaald, na bevochtiging met de laag op
den steen achterblijven, kunnende de overtollige gelatine dan gemakkelijk door wasschen
met water verwijderd worden.
