370
terugtrekken vóór het invallen van de duisternis wel geen sprake
kunnen zijn. De Zuidpartij zal dus moeten trachten den tegen
stand tot dat tijdstip te rekken. Aan den anderen kant zal deze
partij ook geen grooter succes dan dit mogen verwachten. Het
gevolg daarvan zal dan zijn, dat de vijand 24 uur later aan de
herstelling van de baan zal kunnen beginnen dan wanneer hij
niet op tegenstand gestuit ware. Tegenover dit voordeel staat
evenwel het nadeel, dat de verdere werkzaamheden aan de haan
- aan gene zijde van de Tji Poetat - gedekt zullen moeten worden
door uitgeputte troepen (na een nachtelijken terugtocht), die bo
vendien wellicht zware verliezen geleden hebben.
Dit en de natuurlijk niet uitgesloten kans op een algeheele
nederlaag bij de Pasanggrahan brengen dus de volledige uitvoe
ring van de opdracht in gevaar. Is standhouden noodzakelijk
dan moeten vanzelf deze kansen aanvaard worden; geschiedt dat
standhouden echter onnoodig, dan is het een fout, die te minder
vergeeflijk is, naarmate de detachementscommandant een hooge-
ren rang bekleedt of hem een gewichtiger commando is toe
vertrouwd.
ad d. Wat eindelijk betreft de overweging sub d, doe ik de
volgende vraag;
Wat stelt de heer v. R. zich voor van het moreel_ van een
troep, die geheel uitgeput door een gevecht van ettelijke uren
en na wellicht zware verliezen geleden te hebben in de duis
ternis zijn stelling moet ontruimen en den terugtocht aanvaar
den? Zal deze troep geschikt zijn den volgenden dag nog iets
van belang te verrichten?
Naar mijne overtuiging moet een zoo hooggeplaatst aanvoerder
als de commandant van het Zuidelijk detachement zich weten
te verheffen boven de hartstochten, die den troep bezielen; hij
mag zich allerminst door die hartstochten laten medesleepen en
moet zich alleen laten leiden door het koel verstand.
Na al het vorenstaande zal het den heer v. R. duidelijk zijn,
dat ik, wei verre van het te billijken, het in den detachements
commandant ten strengste zoude veroordeelen, indien hij zich
tot een onnoodig gevecht met alle daaraan verbonden kwade
kansen had laten verleiden. Ik herhaal dat slechts één geldige
