443
gezocht moest worden, zoodat men er slechts noode toe overging
de infanterie van die juistheidswapens met langzamer laadwijze
te voorzien, terwijl men na '70 met opzet het sneller vuur trachtte
te ontloopen.
Ontegenzeggelijk moest het echter in Europa een vreemden
indruk maken, dat Amerika zelf, het land waar de eerste meer-
laders den vuurdoop hadden ondergaan, bij hec aanschaffen
van een eenvormig geweerstelsel voor zijn leger, weer terug
greep naar den enkellader. In 1866 toch werd het systeem
Springfield-Berdan aangenomen met 11.43 m.M. kaliber.
Alleen Zwitserland schafte zich met zijn model '69 het
Yetterli-geweer, een meerlader, aan, met een magazijn voor 12
patronen in de voorlade. Het maakte zich dus de ondervinding
van den Amerikaanschen Secessie oorlog ten nutte.
In den Fransch-Duitschen oorlog kwam men tot de slotsom,
dat de waarschuwing in '66, sprekende uit de verliezen der
Oostenrijkers maar toch door de Duitschers meest in den
wind geslagen om geen dichte, gesloten vormen in het werk
zaam vuur te brengen, niet zoo maar ter zijde gesteld kon worden.
Met troepen geoefend in stoot-tactiek werd de strijd aange
vangen, daar de nieuwe denkbeelden, geboren uit de worsteling
in '66, nog geen vasten vorm verkregen hadden, terwijl boven
dien kort te voren goede uitslag verkregen was met de vecht-
wijze in compagniescolonnes. Het betere infanteriegeweer van
den tegenstander dwong reeds gedurende den oorlog tot wijziging
van gevechtsvormen, doch gelijkmatig en voor allen te gelijk
ging zulks niet. Om zoo te zeggen moest iedere brigade leer
geld betalen, en bloedig ook, voor zij zich schikte naar de ge
wijzigde omstandigheden, die haar dwongen afstand te doen
van veel, wat zoo vast den troep was ingeprent als probaat.
De ondervinding daar opgedaan, uitgewerkt door theoretische
beschouwingen en versterkt door de practische schietuitkomsten
der zooveel betere klein-kaliber geweren na '70, moest de
overtuiging vestigen, dat het zwaartepunt van het gevecht naar
voren was verplaatst. Het lag niet meer in de colonnes der 2e
of 3e linie; deze konden niet meer bestaan onder het bestrij
kend vuur der nieuwe geweren; zij mochten hoogstens dienen
om den troep in de hand te houden tot aan het gedekt te nade-
