48
In andere opzichten bleek eveneens, dat de Transvalers zich
sinds Majuba ook met de wetenschappelijke zijde van den oorlog
bezig hadden gehouden. Aan de staatsartillei ie was een afdeeling
veldtelegraphie verbonden, die uitnemende diensten bewees. Alle
laagers om Ladysmith en bij de Tugela, later bij de Biggars-
bergen, waren onderling en met Pretoria verbonden.
Ook het telegraafnet in beide republieken was zeer uitgebreid
en alle commando's over het geheele oorlogsterrein werden voort
durend op de hoogte der gebeurtenissen gehouden.
Ook maakten de Boeren op ruime schaal gebruik van de helio-
graaf, waartoe landschap en klimaat zich bij uitsteek leenden
over groote afstanden hadden zij vaste verbindingen, zelfs in de
laatste periode van den oorlog.
Kort voor deze uitbrak had men zelfs toestellen voor draad-
looze telegraphie besteld, die echter te laat kwamen en den En-
gelschen in handen vielen.
Het machtigste hulpmiddel vonden de Boeren in de Neder-
landsche spoorwegcompagnie, die bij de mobilisatie groote dien
sten bewees en in haar werkplaatsen allo hulp van een arse
naal verleende.
Wat betrof transport, remonteering, voeding enz. bestond er
een commissariaat; de Boeren vertrouwden echter grootendeels
op elks geschiktheid om voor zich zelf te zorgen.
Bij het uitbreken van den oorlog kwamen de meer gegoede
burgers te velde, niet alleen met het voorgeschreven paard en
10 dagen rantsoen, maar met reservepaarden en wagenladingen
voorraad voor de minder bedeelden. Hielden de Boeren vei blijf
in een vast kamp, dan kwamen de vrouwen van de hoeve ovei
met nieuwen voorraad voedsel, kleeding en schoeisel. De taak
van het gouvernement werd dus zeer verlicht; toch had het
gezorgd, dat er in Pretoria en de voornaamste dorpen zeer groote
voorraden waren opgelegdhet viel dan ook niet moeilijk de
burgers gedurende de eerste maanden ruimschoots te voorzien.
Het helder inzicht op militair gebied van de regeering te
Pretoria bleek niet slechts uit de aanschaffing van de nieuwste
uitvindingen op militair gebied en het opleggen van voorraden,
maar ook uit het gewicht, dat zij hechtte aan het inwinnen van
