1027
„verwonderlijk kunstige eigenschappen. Juist in de ure des
„ge vaars, als de mensch soms instinctmatig een beroep moet
„doen op zijn grootste vermogens, komt het uit, dat het men-
„schelijk lichaam nog vaak onbenutte gaven en krachten heeft.
„In het gevaar gebruikt de mensch zijn lichaam soms zoo volkomen,
dat het aan 't wonderbaarlijke grenst. 1)
Een deugdelijk bewijs voor die bewering zou toch, dunkt mij,
hier wel op zijn plaats geweest zijn, waar de geheele theorie
van het snel-coördinatie-vermogen en den automatischen aanslag
daarop berust.
Ik kan het bestaan van die gave niet anders dan zeer twijfel
achtig vindenmij is het nog nimmer voorgekomen, dat een
gedemoraliseerde oorlogsschutter zijn lichaam in het gevaar zoo
wonderbaarlijk volkomen gebruikt, of het moest zijn dat zulks
zich openbaart in het wegkruipen in eene ingraving of iets der
gelijks.
Het verhaaltje van den schaatsenrijder, die een hindernis ont
moet, zal schrijver toch niet in vollen ernst willen laten gelden
als bewijs voor eene stelling, die voor ons alleen op het oorlogs-
tooneel kan bewezen worden.
Iets verder (blz. 87) zegt de schrijve?: „De Psycho- en de
„Physiologie leeren, dat het vermogen tot evenwichts-coördinatie
„vermindert naarmate de zenuwoverprikkeling toeneemt, terwijl
„het snel-coördinatie-vermogen het hoogere reflexvermogen
„binnen zekere grenzen niet vermindert door eene moreele de
pressie, ja, dat zelfs verhoogde prikkeling der zenuwen het snel-
coördinatie-ver mogen kan vergrooten", en geeft dan als toe
lichting het verhaaltje van den vermoeiden geschrokken echt
genoot, die 's nachts op zijn fiets een dokter moet gaan halen,
en waarvan hij beweert, dat die echtgenoot met dat rijwiel op
„dat oogenblik toch zeer veel zal kunnen presteeren", iets wat
geheel in de lucht hangt. Ik kan me ten minste daar moeielijk
indenken, en stel me zoo voor, dat die brave echtgenoot van dat
rijwiel een veel minder goed gebruik zal maken dan in gewone
omstandigheden, dat hij broekhaken en lantaarn zal vergeten enz.
Doch wat beteekent nu zoo'n voorbeeld als er sprake is van
oorlogsschutters die in doodsgevaar verkeeren, en die zoo gede-
1) De cursiveering ia van mij.
