279
Een derde soort kaarten eindelijk is bestemd tot gebruik dooi
de onderaanvoerders en deze zullen we in den vervolge aan
duiden door „militaire kaarten", omdat vooral hierbij de tac
tische eischen op den voorgrond treden.
Welke schaal moet nu voor deze kaarten gekozen worden?
Alle details van het terrein die uit een tactisch oogpunt van
belang zijn moeten op de kaart behoorlijk leesbaar zijn, waaruit
volgt, dat een betrekkelijk groote schaal aanbeveling verdient.
Hoe grooter echter de schaal, hoe minder- terrein op elk kaart-
blad voorgesteld kan worden, dus hoe grooter het aantal kaart-
bladen, dat men in oorlogstijd moet medevoeren, waaraan, be
halve het groote gewicht, nog het nadeel verbonden is, dat het
zoeken van een bepaald blad onder ongunstige omstandigheden
dikwijls zeer bezwaarlijk zal zijn.
In vroeger jaren meende men, wat Java betreft, voor militair
gebruik te kunnen volstaan met de gewone detailbladen op
120.000 en met overzichtskaartende meergenoemde residentie-
kaarten—op 1100.000, doch sedert 1899 achtte het Legerbestuur
zeer terecht de schaal der detailbladen te groot. Op die aan
bepaalde afmetingen gebonden kaartbladen kan toch slechts een
betrekkelijk zeer klein terrein gedeelte (6.5 K.M in het vierkant)
worden voorgesteld, waardoor men in de noodzakelijkheid komt,
in oorlogstijd, van de vermoedelijke operatieterreinen een over
groot aantal weinig overzichtelijke bladen mee te voeren. Voor
de oefeningen der troepen in vredestijd en niet 't minst voor die
der bereden wapens geldt natuurlijk hetzelfde bezwaar.
Daarom werd toen voor militair gebruik de beschikking over
detailbladen op 1:50.000 noodig geacht en tevens bepaald, dat
zoo spoedig mogelijk kaarten op die schaal zouden worden aan
gemaakt; eerst van af laatstgenoemd jaar kan dus in Ned.
Indië met recht van eene eigenlijke militaire cartographie ge
sproken worden.
Het heeft toen mede een punt van overweging uitgemaakt
voor de kort te voren aangevangen hermetingen in Midden-Java
en herzieningen in Batavia en. de Preanger, 1:50.000 als normale
schaal van kaarteering aan te némen, in plaats van, zooals in
het voornemen lag, de oorspronkelijke kaarteering resp. op de
schalen 1:25.000 en 1:20.000 te doen geschieden en daarvan voor