323
In deze meening word ik versterkt, doordat ik op suikervel
den menigmaal Javanen met de schop heb zien werken, wan
neer het betrof geulen te graven. Deze Javanen moeten dus
wel overtuigd zijn, dat bij grondarbeid welke zeer veel over
eenkomst heeft met het maken van loopgraven, de schop te
verkiezen is boven de patjol.
Daar men voor oorlogsdoeleinden rekening moet houden zoo
wel met harden als met zachten grond en het niet wel mogelijk
is twee soorten patjols mede te nemen, zouden ingevolge de
voorgaande overwegingen zware patjols met smal blad aange
schaft dienen te worden. In zeer harden en steenachtigen grond
is zoowel het werken met de schop als met de patjol lastig en
is het noodig den grond eerst met pikhouweelen los te werken.
Dat evenwel bij bovengenoemde algemeene order het aantal
pikhouweelen per comp. van 10 op 16 is gebracht, schrijf ik toe
aan de omstandigheid, dat de infanterie niet goed geoefend is
in het gebruik van de schop, zoodat men dikwijls het pikhou
weel ziet gebruiken waar bij meerdere geoefendheid de schop
nog heel goed is aan te wenden. Verder is een commandant
bij het zoeken naar de plaatsen waar hij wil laten graven bijna
nimmer zoo in zijn keuze beperkt, dat hij niet in de gelegenheid
zou zijn enkele zeer moeilijk te bewerken gedeelten onaange
roerd te laten.
Bij gebruik van het pikhouweel in terreinen waar de schop
ons hare diensten ontzegt, vordert men zóó langzaam, dat de
tactische omstandigheden al zeer bijzonder moeten zijn, wil men
tijdig met het werk klaar komen. Hiermede is men dan feitelijk
afgedwaald van het gebied der vluchtige versterkingen en heeft
men het terrein der veldversterkingen betreden: niet wat de
afmetingen betreft maar loei met betrekking tot den tijd benoo-
digd voor de uitvoering.
Ik acht het niet raadzaam per comp. 16 pikhouweelen, waar
van het ijzer alleen reeds 2 K.Gf. per stuk weegt, mede te voeren
en vermeen, dat men met 4 per comp. best kan volstaan, indien
nl. de infanterie de schop weet te hanteeren.
Nog afgezien van den vorm der patjols, welke zeei hindeilijk
moet blijken wanneer ze bij den man vervoerd zouden worden, zal
het gewicht alleen reeds een onoverkomelijk bezwaar blijken om er