825 met pioniergereedschap. Ook om aan dit bezwaar te gemoette komen, is het noodzakelijk, pioniergereedschap bij den man mede te voeren. Om in deze aangelegenheid ook eens het oordeel van anderen te vernemen, heb ik hierover gesproken met een ingenieur, twee suikerplanters en een militair architect. Allen waren van oordeel, dat, bij de noodige oefening, de schop het beslist wint van de patjol: ook voor inlanders. De ingenieur en de architect waren verder van oordeel, dat inlanders welke met de schop totaal ongeoefend zijn vlugger met de patjol werken. De architect noemde mij als voorbeeld waarbij hij zelf met inlanders graafwerk had uitgevoerd, dat daarbij de schop ge bruikt was, dat bedoelde inlanders totaal ongeoefend waren in het gebruik der schop en dat, na eene oefening van ongeveer acht dagen, de resultaten bepaald prachtig waren. De suikerplanters waren groote voorstanders van de schop en hun oordeel was, dat, zoo eenigszins diep gegraven moet worden of de grond vaster begint te worden, het voordeel der schop het best uitkomt. Verder deelden beiden mij mede, dat in Oost-Java de schop veel gebruikt wordt en bij de suikercultuur onmisbaar kan genoemd worden, dat de draineer goten, waarvan de hoofdgoten 66 c.M. breed en diep zijn en de dwarsgoten 50 c.M., steeds met de schop worden uitgestoken en dat in het algemeen de schop hoe langer hoe meer door inlanders gebruikt wordt. Een dezer heeren was zelfs van oordeel, dat bij het maken van genoemde goten een Javaan met een schop, al heeft hij ook nooit te voren hiermede gewerkt, in het voordeel is tegenover een ander met patjol. Verder deelde hij mij nog mede, dat bij den wegaanleg Malang—Batpe Kasamban, waarmede men nog bezig moet zijn, uitsluitend met de schop gewerkt wordt, en dat hij in het Pasoeroeansche landen kende, waar de grond zelfs met de schop omgespit wordt. Nu kan men hiertegen wel aanvoeren, dat onze inlandsche sol daten voor een groot deel gerecruteerd worden uitstreken, waar nog weinig met de schop gewerkt wordt. Maar, is het dan wel zoo zeker, dat deze inlanders bijzonder met het gebruik van de patjol vertrouwd zijn? Het is toch algemeen bekend, dat de

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1905 | | pagina 341