825
met pioniergereedschap. Ook om aan dit bezwaar te gemoette
komen, is het noodzakelijk, pioniergereedschap bij den man mede
te voeren.
Om in deze aangelegenheid ook eens het oordeel van anderen
te vernemen, heb ik hierover gesproken met een ingenieur, twee
suikerplanters en een militair architect. Allen waren van oordeel,
dat, bij de noodige oefening, de schop het beslist wint van de
patjol: ook voor inlanders.
De ingenieur en de architect waren verder van oordeel, dat
inlanders welke met de schop totaal ongeoefend zijn vlugger
met de patjol werken.
De architect noemde mij als voorbeeld waarbij hij zelf met
inlanders graafwerk had uitgevoerd, dat daarbij de schop ge
bruikt was, dat bedoelde inlanders totaal ongeoefend waren in
het gebruik der schop en dat, na eene oefening van ongeveer
acht dagen, de resultaten bepaald prachtig waren.
De suikerplanters waren groote voorstanders van de schop en
hun oordeel was, dat, zoo eenigszins diep gegraven moet worden
of de grond vaster begint te worden, het voordeel der schop het
best uitkomt. Verder deelden beiden mij mede, dat in Oost-Java de
schop veel gebruikt wordt en bij de suikercultuur onmisbaar kan
genoemd worden, dat de draineer goten, waarvan de hoofdgoten 66
c.M. breed en diep zijn en de dwarsgoten 50 c.M., steeds met de
schop worden uitgestoken en dat in het algemeen de schop hoe
langer hoe meer door inlanders gebruikt wordt.
Een dezer heeren was zelfs van oordeel, dat bij het maken van
genoemde goten een Javaan met een schop, al heeft hij ook nooit
te voren hiermede gewerkt, in het voordeel is tegenover een
ander met patjol. Verder deelde hij mij nog mede, dat bij den
wegaanleg Malang—Batpe Kasamban, waarmede men nog bezig
moet zijn, uitsluitend met de schop gewerkt wordt, en dat hij
in het Pasoeroeansche landen kende, waar de grond zelfs met de
schop omgespit wordt.
Nu kan men hiertegen wel aanvoeren, dat onze inlandsche sol
daten voor een groot deel gerecruteerd worden uitstreken, waar
nog weinig met de schop gewerkt wordt. Maar, is het dan wel
zoo zeker, dat deze inlanders bijzonder met het gebruik van de
patjol vertrouwd zijn? Het is toch algemeen bekend, dat de