399
Opgemerkt wordt, dat wollen sokken werden verstrekt. Dat-
lijkt mij, zelfs voor de tropen, voor veel marcheerende troepen,,
ook doelmatiger dan katoenen sokkenwollen weefsels zijn veer
krachtig door den aard der grondstof, katoenen weefsels na
genoeg in 't geheel niet. Daarbij worden katoenen sokken na
enkele malen wasschen hard en stug, en zijn dan ook dikwijls-
de oorzaak van voetwonden. Daar nu bovendien van die klee-
dingstukken slechts een belachelijk klein aantal verstrekt wordt,
loopt het grootste deel onzer soldaten met de bloote voeten in de
schoenen. Het komt mij voor, dat dit mede een der oorzaken is,
waarom lederen schoeisel als totaal ongeschikt voor den soldaat
te velde wordt beschouwd.
Wat betreft den broodzak en den veldransel is het merkwaar
dig, dat men in Zuid-Afrika en bij ons bijna tegelijkertijd en
onafhankelijk van elkander hetzelfde ziet gebeuren. Ook bij ons-
diende naast den ransel de broodzak tot het meevoeren van het
allernoodigste, omdat ook bij ons de ransel meestal thuisgelaten
buikband, welke laatste naar Engelsche begrippen bij iedere velduitrusting^
behoort.
Bij de infanterie droeg de man, behalve zijn geweer, het zijdgeweer
met koppel en twee groote patroontasschen, het kookgereedschap, de veld-
flesch en een grooten linnen broodzak. Ransel met inhoud, pioniergereed
schap, velddeken en tentuitrusting werden met de bagage nagevoerd. De
belasting van den man bedroeg daardoor slechts 19.6 K. G. (die van den
Franschen infanterist 26.5, van den Duitschen 27.8 K. G
In den broodzak droegen de manschappen, behalve de meest nood
zakelijke artikelen tot reiniging van lichaam, kleeding en uitrusting, een
noodration, een ration brood of beschuit, de wollen muts, een paar wollen
sokken en, zoo noodig, munitie. De overige uitrustingstukken (1 paar
zeildoeken schoenen, een flanellen hemd, een onderbroek, een paar wollen
sokken, een paar putties, naaigereedsehap, handdoek en zeep; waren in
den ransel geborgen.
De linnen broodzak, aanvankelijk ongeverfd, werd gedurende den veld
tocht khaki-kleurig geverfd. Van het oogenblik af aan, dat men aanving
de meest noodige artikelen in den broodzak te verpakken en den ransel
met de bagage te doen navoeren, trad de broodzak in de plaats van den
ransel. "Werd die broodzak in den aanvang aan een breeden, van den
rechterschouder naar de linkerheup loopenden band gedragen, later werd
hij met twee draagriemen als rugzak (veldzak) gebruikt.