599 handwerkslieden en aardwerkers konden geven. Zoo kreeg men „meesters, die mitter groter hossen schieten" konden, maar te vens ook „Edelluiden van het geschut, van het kanon of der artillerije": aanzienlijke personen, die het bevel over het geschut voerden, terwijl het gezamenlijke geschut van een leger onder oppertoezicht van een Meester-Generael der Artillerije of Ghe- schut werd gesteld. De oorsprong van het woord Grootmeester hebben we dus hier te zoeken. Ook is het voldoende duidelijk, dat er tusschen ingenieur en vernulteling slechts een twijfelachtig verband bestaat. Ban. Van bannum, bevel van het openbaar gezag tot hand having van orde en rust. In de oorspronkelijke beteekenis be staat het woord ook thans nog. De ban toch wordt met hoorn geschal of trommelslag geopend en gesloten bij die afkondigingen, welke zekere plechtige aandacht vereiscben, dus bij de voor lezing van proclamatiën, benoemingen, vonnissen, enz. Banket. Omtrent dit woord vonden wij aangeteekend, dat het is „goed Nederduitsch" en dat het „vooral niet geschreven" moet worden „banquet", daar het „gelijk van helm, helmet, van tromp, trompetvan bank is gevormd. Deze meening wordt niet algemeen gedeeld. Eenige gezaghebbenden zien in banket niet anders dan een afleiding van banquette. Banjerheer. Een ridder die vermogend genoeg was om een zeker getal gewapende ridders op eigen kosten in het veld te brengen kreeg het jus vexilli, het recht om een standaard, een banier te voeren. Hij kreeg nu den naam van Baanrits, Baanrots of Baanderheer (Banneret), en zijn rang was door velerlei sie raden aan kleeding, wapenen, woning zelfs en huisraad kennelijk. Vandaar de nog voortlevende uitdrukkingen: „als een Banjert gekleed zijn", „den Banjerheer uithangen." Bataljon. Verhollandsching van het Fransche „bataillon," dat naar men wil is afgeleid van „bataglione," een gevechtsopstel ling in vierkante orde, aanvankelijk zonder eenige aanduiding van de sterkte; kennelijk ligt de Romaansche vertolking van het begrip „strijden" aan het woord ten grondslag. In den

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1905 | | pagina 617