BOEKBEOORDEELING.
Ie.ts over Staats-exploitatie van Serail
door F. J. P. Sachse, le luiE. der iof.
Tijdsehr. van het B. B., 28e deel, 5e en
6e aflevering.
In een kort, vlot geschreven opstel toetst de schrijver onze economische
polieiek ten aanzien van de residentie Amboina aan een drietal grond
stellingen, waarvan men n.z.m. behoort uit te gaan, wanneer men kolo
niseert het woord „koloniseeren" is in het onderhavige geval minder
juist gekozen, aangezien het hier geldt de exploitatie van een wingewest
door den Nederlandschen Staat en komt tot de conclusie, dat ons koloniaal
beleid hier niet beantwoordt aan die grondstellingen tevens geeft hij eene
richting aan, om genoemde residentie van een lastpost voor de schatkist
te maken tot een winstgevend gewest. Daartoe beveelt hij staats-exploitatie
van het eiland Seran (Ceram) aan, eene exploitatie, die, mits goed geleid,
een, jaarlijksch batig saldo van ongeveer zes milliocn zou afwerpen.
Invoer van werkkrachten (landbouwers) op groote schaal acht schrijver
in de eerste plaats daarvoor noodig, desnoods door van regeeringswege
gedwongen emigratie van Javanen.
Waar intusschen de schrijver zelf aanteekent, dat zijne voorstellen zeer
onvolledig en zijne berekeningen zeer oppervlakkig zijn, valt omtrent de
practische uitvoerbaarheid eenerzijds en de te verwachten financieele re
sultaten anderzijds voorshands moeilijk een oordeel te vellen.
De richting die schrijver aangeeft komt ons echter een nauwgezet onder
zoek alleszins waard voor, al vreezen wij, dat gelet op den berooiden
toestand der koloniale schatkist, om van andere zaken niet te spreken
het vooruitzicht, dat, zij het dan ook als voorschot, „er veel geld moet
worden uitgegeven door den staat", alvorens de gewenschte toestand
zal zijn ingetreden, het aanlokkelijke van schrijvers denkbeelden zal te
niet doen.
Eed.
