hoofd en per jaar benoodigd is 1.825—1.90 picol rijst ter voor
ziening in zijne werkelijke behoefte, daar heeft Mr. N. P. van
den Berg aangetoond, dat op Java voor wat betreft de gouver-
nementslanden van 18811890 per persoon en per jaar beschik
baar bleef 1.73 picol, terwijl voor het tijdvak 1891—1900 dit
getal moet worden gereduceerd tot slechts 1.65 picol, een cijfer
dat in de toekomst nog zal verminderen, indien het althans de
Regeering niet mocht gelukken, om door het aanmoedigen van
een meer intensieve cultuur e. d. g. aan deze ongunstige omstan
digheid het hoofd te bieden.
Een tegenstrijdigheid ligt er oogenschijnlijk opgesloten in het
feit, dat waar Java van 1899—1903 globaal berekend 12 millioen
guldens naar de uitvoerhavens der uitheemsche rijst ziet afvloei
en, dat zelfde land in den wereldhandel optreedt als uitvoer-
plaats voor het zoo dringend benoodigde artikel (van 1899—1903
werden gemiddeld per jaar uitgevoerd 38 millioen K.G., tegen
f 3.800.000.—.)
Dit verschijnsel is evenwel met een paar woorden te verklaren.
De cijfers van uitvoer toch worden grootendeels beheerscht
door de van de particuliere landen Kandanghauer, Indramaijoe en
Tjiomas aan de markt gebrachte le kwaliteits-rijst. Deze rijst
soorten (oorspronkelijk Carolina, die naar Java is overgebracht)
zijn in Europa (Nederland) zeer gezocht en vinden op de markt
te Amsterdam en Rotterdam steeds gereeden aftrek, waar ze
aangeschreven staan als de beste van alle ingevoerde rijstsoorten.
Om een voorbeeld te noemen werd in 1899 voor deze rijst
soorten f 8.— per 50 K.G-. gemaakt, terwijl voor de aangevoerde
Birmarijst slechts f 4| kon worden bedongen.
Omtrent de landen van herkomst van de ingevoerde rijst geeft
de statistiek, op blz. 2 aangehaald, niet het noodige licht; hier
toch worden slechts genoemd de havens van uitvoer, zonder
daarbij de oorspronkelijke uitvoerlanden te vermelden. Singa
pore, met zijn hoogstbelangrijken transitohandel, heeft bv. in het
jaar 1903 naar Java en Madoera niet minder dan 106 millioen
K.G. rijst verscheept, eene hoeveelheid, die onmogelijk door het
achterland van Singapore kan zijn uitgevoerd, maar die vrij zeker
voor het meerendeel zal zijn aangevoerd uit Bangkok en Saigon.
Het meerendeel der in Indië aangevoerde rijst is blijkens de
