154
ten middels optische seinmiddelen er steeds naar gestreefd wor
den de onderstelde tegenpartij het waarnemen van de gewis
selde signalen onmogelijk te maken.
Ten slotte blijft nog over in groote trekken aan te geven op
welke wijze het onderwijs zou kannen worden gegeven.
Als benoodigdheden voor het onderwijs zijn noodig: zwarte
en gekleurde potlooden, notitieboekjes, berichtkaarten, dubbele
decimeters, gomelastiek, kaarten en kijkers.
Den leerling wordt onderricht gegeven in de gebruikelijke
teekens der topografische kaarten; ook van de teekens, voorko
mende op bijlage IX van den Leidraad Velddienst, moet kennis
worden genomen.
Zoo moet hij ook bekend zijn met de beteekenis van de dik
wijls voorkomende benamingen: rug, plateau, heuvel, zadel, enz.,
waartoe de „Terreinleer" te gebruiken is.
Ten einde met behulp van een kaart zich ongedwongen in het
terrein te kunnen bewegen, moet de artillerie ver kenner bekend
zijn met het gebruik van een kompas, zich kunnen oriënteeren, enz.
Is het theoretisch onderwijs afgeloopen, dan worden de oefe
ningen verder uitsluitend in het terrein gehouden. De leerling-
moet dan, met behulp van eene kaart, bijzonder opvallende ter-
reinvoorwerpen bij name kunnen aanwijzen. Zoo wordt hij
ook geoefend in het aangeven van hetgeen hij in een bepaalde
terreinstrook heeft opgemerkt; in het waarnemen van doelen,
die op verschillende punten zijn opgesteld en daarvan vermel
den: welke wapensoort, in welke formatie, enz. Is de adspirant
verkenner reeds gevorderd in het kaartlezen, dan wordt hem een
zeker punt in. het terrein aangewezen en krijgt hij de opdracht
zich daarheen te begeven, dan wel over bepaald aangegeven tus-
schenpunten te rijden en aan de aldaar opgestelde personen een
bericht over te brengen.
Wat het terreinverkennen betreft, dit wordt het snelst ge
leerd door den man in te deelen bij de pionierafdeeling, die
bij marschoefeningen de batterij voorafgaat.
Het verrichten van den veiligheidsdienst bij marcheerende
artillerie kan ten deele onderwezen worden door enkele verken
ners te gebruiken om de te beveiligen batterijen te markeeren
