- 218
daarom doelmatig, dat elkeen geoefend worde in het aanleggen
van noodverbanden en dat de noodige aanwijzingen gegeven
worden betreffende de anti- en aseptiek.
De kleine verbandpakjes (zooals wij die ook kennen) zijn voor
eenvoudige houw- steek- en schotwonden voldoende. Het mee
voeren van deze verbandpakjes heeft zoowel practische als mo-
reele waarde.
Verder haalt hij de volgende woorden aan van von Bergmann,
dien hij de meester der moderne Kriegschirurgie noemt (1),
„ik hecht er niet aan dat de wonden direct van een verband
voorzien worden. Een verband, dat niet volgens alle regelen dei-
kunst is aangelegd, schaadt in den regel meer dan dat het van
nut is. Slechts daar, waar goed verbonden kan worden, moet het
eerste verband worden aangelegd, m.a.w. slechts in goed inge
richte, doelmatig en ruim voorziene verbandplaatsen."
Ook acht de schrijver het niet noodzakelijk de gewonden
onmiddellijk na de verwonding te verbinden of te opereeren, hij
beroept zich hier ook op den reeds genoemden von Bergmann,
die, op grond van ervaringen in den Fransch-Duitschen oorlog
en in de talrijke gevechten bij Plewna, meent dat de gewonden
geen nadeel van ondervinden als er eenigen tijd, zelfs 6 tot 8 uur,
vei loopt tusschen de verwonding en het verbinden.
Uit het voorgaande blijkt, zegt de schrijver van het artikel,
dat, met uitzondering van enkele zeer ernstige verwondingen
in de vuurlinie, de gewonden in het algemeen geen wezenlijk
nadeel ondervinden, wanneer het personeel van de geneeskundige
compagniën in den aanvang wordt achtergehouden. Het is
beter dit personeel niet te verspreiden, maar het gereed te
houden als hulp op de verbandplaatsen.
Overigens stemt zijn betoog in hoofdzaak overeen met de
hiervoren aangehaalde conclusiën van den General-Oberarzt
Niebergall.
Wordt vervolgd). v. d. B.
1) von Bergmann „Erste Hilfe auf dem Schlachtfelde" 5 Vortrag dea Cyklua „Aerzt-
liche Kriegswissenschaft."
