11
De houtluis schijnt dezelfde te zijn die in gedroogde planten
voorkomt. Het beestje is zeer vlug in zijne bewegingen, ver
dwijnt evenwel spoedig, wanneer de rijst aan licht en lucht is
blootgesteld.
Variëteiten 1). Indeeling. Uiterlijke kenteekenen.
De rijst behoort evenals de andere granen tot de Gramineae
en wel tot de groep der „Oryzaë" en het geslacht „Oryza."
De rijst vertoont twee hoofdsoorten t. w. de gewone rijst of
Oryza sativa en de kleefrijst (ketan) of Oryza glutinosa.
Hoewel botanisch niet zuiver van elkaar gescheiden, treedt
het verschil tusschen deze beide hoofdsoorten toch meestal dui
delijk aan het licht en wel door den uiteenloopenden bouw van
het zetmeel. Is de vrucht van de gewone rijst in den regel door
schijnend, bij de kleefrijst is zij altijd mat, melkwit gekleurd,
en op de breukvlakte van een stearineachtig voorkomen.
Intusschen staan we hier al dadelijk voor de moeilijkheid (de
opzettelijk gebruikte termen meestalen „in den regel" wijzen
er reeds op), dat er langzamerhand variëteiten en tusschensoor-
ten zijn ontstaan, die dikwijls een keuze tusschen een der beide
hoofdsoorten niet gemakkelijk maken.
Om een voorbeeld te noemen nemen enkele der hierna te noe
men tjerèh-soorten bij langdurige opbewaring een zelfde kleur
en voorkomen aan als de ketan, ja zelfs is uit de jongste onder
zoekingen aan 's Lands Plantentuin gebleken, dat er padisoorten
zijn, die aan een zelfde plant evenveel doorschijnende als mat-
witte korrels bezitten, welke bij de bekende jodium-reactie de
eigenschappen van rijst (blauwe kleur) en van ketan (roode kleur)
duidelijk vertoonen.
Het aantal variëteiten, zoowel van de gewone rijst als van
de kleefrijst, is zeer groot en die der cultuurvormen van dezelfde
variëteit eveneens.
Waar niet alle schrijvers een zelfde classificatie volgen en men
bovendien nog rekening heeft te houden met de namen, die de
Inlanders aan de verschillende variëteiten geven, zoomede met
1) Mr. J. E. van Someren Brand spreekt in „de Groote Cultures" van 1104 variëteiten
der Britsch-Indische rijst, van 161 soorten Ceylonrijst, terwijl er ten slotte in China
Japan en Indië te zamen 1400 variëteiten zouden worden aangetroffen.
