16
vormen ter beoordeeling van de kwaliteit; breuken kleine kor
rels zullen juist de zwaarste maten opleveren, terwijl de groote
korrels, bij overigens gelijke eigenschappen, toch in het algemeen
de beste zullen zijn.
Gaan we thans over tot beschrijving van enkele der voornaam
ste Javarijsttypen, dan zouden we met recht als aanhef kunnen
bezigen: Jetzt wird's mir von alledem so dumm, als ging mir
ein Mühlrad im Kopfe herum.
Een ervaren fabrikant (rijstpellerdie ons op enkele punten zoo
welwillend met zijn inlichtingen heeft terzijde gestaan, verklaarde
zich in deze incompetent, wel zag hij en voelde hij volgens zijn
beweren, bij intuïtie, met welke rijsttype hij zoo dagelijks te doen
had, maar deze kleine verschillen onder woorden te brengen was
hem niet mogelijk, evenmin als hij zich in staat achtte om te
beschrijven, hoe hij twee veel op elkaar gelijkende broers van
elkaar onderscheidde.
Maar terzake, we zeiden het reeds, eene nauwkeurige beschrij
ving van de verschillende typen ligt buiten ons bereik, bepalen
we ons tot de opsomming van enkele algemeenheden.
De meest gezochte en hoogst genoteerde rijst is die, afkomstig
uit de residentie Tjeribon, waar we als meest bekend, het In-
dramajoe en Kandanghauer type aantreffen.
Indramajoe. Kandanghauer.
De Tjeribonrijst, feitelijk Carolina, heeft een grove, volle,
glanzende, wit-gele korrel, die bij doorgezet pelproces geheel
wit kan worden.
Yan de Tjeribon-typen hebben Indramajoe-West en Kandang
hauer de mooist gelijkmatige korrel, jammer dat deze soorten
door Chineesche opkoopers veelal met Pamanoekan en Krawang
wordt vermengd, die het nadeel bezitten, dat ze zeer spoedig
door den klander worden aangetast.
De in de Preanger verbouwde rijst wordt voornamelijk uit
gevoerd naar Zuid- en Midden- Java; voor den handel wordt
slechts gebruik gemaakt van Tjiandjoer-rijst.
De Preanger rijst heeft een middelmatig dikke korrel, melk
wit met sterk afstekend wit buikje; hier endaar vertoont zich
een roode korrel (de Tjimahi-rijst is overheerschend rood); de
rijst blijft betrekkelijk lang voor klanders gevrijwaard.
