18
onderscheidt men ook vroege- middel-en late rijst; een eigenaar
digheid van de Siameezen bestaat evenwel hierin, dat ze, zoo
wel bij de veld- als bij de tuinrijst, de drie soorten tegelijk op
één zelfde land uitzaaien.
De vroege rijst, die de minste oogst oplevert, wordt geoogst
in September-October, de middel soort in December, de late
tegen half Januari. De grootste en zwaarste korrels worden aan
getroffen onder de laatrijpende tuinrijst.
De tuinrijst heeft de volgende afmetingen: lang 6 —7, breed
1.51.8, dik 2 m.M. Korrelgewicht 1.63 gr. per 100 korrels.
De korrels van de beste tuinrijst zijn glazig, zeer hard en
gelijken uiterlijk zeer veel op witte wasbij mindere kwaliteiten
wordt de kleur iets geel en komt veel meer breuk voor.
De korrels van de veldrijst zijn iets smaller en dunner, afme
tingen: lang 6, breed 1.5, dik 2 m.M. Onder de overigens glazige,
komen veel melige korrels voor; de kleur is rood of wit. Het
korrelgewicht bedraagt 1.75 gr. per 100 stuks.
De voor uitvoer bestemde rijst wordt machinaal gepeld. Rijst-
pellerijen vindt men in alle centra van rijstcultuur. Soms wordt
vóór het pellen, teneinde het proces te vergemakkelijken, de
gaba eerst in waterdamp van 100° gebracht, na een poosje de
waterdamp verwijderd, de gaba kunstmatig gedroogd en vervolgens
gepeld. De nu verkregen rijst (boiled rice) zou elastischer en
meer doorschijnend zijn, terwijl ze beter bewaard zou kunnen
worden. De Siameezen zeggen dat deze „boiled rice", wanneer
ze eerst een jaar is opbewaard, veel beter verteerbaar is.
Volgens ingewonnen informaties wordt het meerendeel der uit
gevoerde rijst gepeld door middel van „Huilers" (waarover later).
Ha de Huiler te hebben verlaten, ondergaat de rijst geen bewer
king meer, behalve de beste witte soorten, die, om ze min of
meer glanzend te maken, door een of meer trechters van schape-
vel gaan.
De uitvoer heeft voornamelijk plaats van uit Bangkok, met
overscheep te Singapore. Het is in Siam (Bangkok) geen ge
woonte om rijst op monster te verkoopen. Usance is, dat ge
leverd wordt „fair average quality of the season at time of ship
ment." Eene lading rijst, vergezeld van een certificaat getee-
kend door twee kooplieden (indien verlangd, benoemd door den
