BOEKBEOORDEELING.
De Java-oorlog van 1825 30, 4e deel; door
E. S. de Klerck.
Batavia. Landsdrukkerij 's Hage, M. Nij-
hoff, 1905.
Hoe verdienstelijk ook „De Java-oorlog" door den heer Louw werd
opgezet en voor een aanzienlijk gedeelte werd bewerkt, de le luitenant
de Klerck aanvaardde naast eene omvangrijke, eene geenszins gemakke
lijke taak, toen hij de voltooiing van dat werk op zich nam.
Zooals Schr. in het Voorbericht van het thans verschenen 4e Deel zegt,
voortbouwen op den arbeid zijns voorgangers was noodig, maar terecht
heeft hij ingezien, dat dit streven naar continuïteit niet zoo ver mocht
gaan, dat in de vorige deelen gegeven verklaringen en critische beschou
wingen zonder meer door hem moesten worden aanvaard. Waar de heer
de Klerck over belangrijke reeds door den heer Louw besproken en be
oordeelde toestanden en feiten eene andere meening was toegedaan, moest
hij wel in nadere beschouwingen treden en mocht hij niet schromen hier
en daar een steen af te breken om het gedeeltelijk opgetrokken gebouw
tot een harmonisch geheel te kunnen voltooien.
De nadere behandeling van sommige, in het Voorbericht genoemde
onderwerpen, had uit den aard der zaak eene uitzetting van de te ver
werken stof tengevolge, welke het hare er toe bijdroeg dat het 4e Deel,
ongerekend de bijlagen, niet minder dan 814 bladzijden telt.
Was die uitbreiding onvermijdelijk om Schr. tot zelfstandigen verderen
arbeid in staat te stellen, niet alleen als zoodanig aanvaarden wij haar,
want, afgescheiden van de omstandigheid, dat wij de zijde kiezen van
den heer de Klerck, waar hij zijne goed gedocumenteerde en logisch uit
eengezette meeniug tegenover die van den bewerker der eerste drie deelen
meende te moeten stellen, beschouwen wij de daaraan gewijde bladzijden
als eene bepaalde aanwinst, omdat zij den lezer meer nog dan te voren
mogelijk was tot zelfstandig oordeelen in staat stellen.
Vooral ook hebben wij met ingenomenheid kennis genomen van de in
het Ie Hoofdstuk opgenomen uiteenzetting van 's Schr.'s denkbeelden
omtrent het in de verloopen voorlogsjaren gevoerde krijgsbeleid, het zich
daarbij aansluitende operatieplan voor 1828 en omtrent de rol, welke het
