24
in beweging komt, zullen, door de snelle beweging van de stukjes
leer, de korrels en zemelen uit elkaar worden geslagen, t. w. de
zemel (dëdëk aloes) door de trommel in een afgesloten ruimte,
de rijst door een opening aan de onderzijde der trommel in een
afvoerbuis.
De aldus gepelde rijst is slechts ten deele van het zilvervlies
ontdaan.
In sommige pellerijen laat men de rijst achtereenvolgens door
twee of drie Huilers passeeren, die hoe langer hoe scherper zijn
gesteld, d. w. z. waarbij de overblijvende gleuf tusschen de wals
en het mes hoe langer hoe kleiner wordt.
Geheel van zilvervlies ontdaan is de door middel van „Huilers"
gepelde rijst nooit', wilde men dit toch bereiken, dan zou er zoo
veel breuk ontstaan, dat er zoo goed als geen heele korrels meer
overbleven.
Het polijsten, d. i. het verwijderen van de laatste restanten
van het zilvervlies, geschiedt tot nu toe hier te lande niet;
dit proces, zoomede het nauwkeurig sorteeren, heeft ook voor
de uitheemsche rijstsoorten in Europa plaats, waar de korrels
tusschen verschillend gestelde paren steenen worden afgeslepen,
tot zelfs de laatste sporen van het zilvervlies zijn verdwenen.
Opzettelijk werd hier ook over de uitheemsche rijstsoorten
gerept, omdat de bewering van sommige schrijvers, dat de uit
heemsche rijst verder is afgewerkt dan de Javarijst, niet geheel
juist meer kan zijn.
Volgens ingewonnen informaties, wordt het Iiuller-systeem
in alle uitvoerhavens van Achter-Indië toegepast, terwijl zoo
min als hier op Java de aldus gepelde rijst nog eene nadere
bewerking ondergaat.
Waarom nu de ingevoerde uitheemsche rijst, in het algemeen
gesproken, verder zou zijn afgewerkt dan de inheemsche is ons
niet duidelijk, wel zou dit kunnen gelden voor de Javarijst,
die de bevolking zelf op de bekende primitieve wijze heeft ge
peld, maar waar we tegenwoordig in alle rijstcentra op Java
de hierboven beschreven rijstpellerijen aantreffen, daar kunnen
we ons overtuigd houden, dat het meerendeel van de in den
groothandel voorkomende rijst machinaal is gepeld en ten dezen
opzichte van de ingevoerde rijst niet verschilt.
