405
Toch meende men met proeven met linnen op den goeden weg
te zijn voor het vervaardigen van kaarten voor veldgebruik, in
dien men er slechts in slaagde om het linnen zoodanig te prepa
reeren, dat de bovengenoemde bezwaren grootendeels ondervan
gen werden. In linnen, bedekt met een emulsie (kalk), meende
men dit gevonden te hebben en werkelijk waren de moeilijk
heden bij de reproductie belangrijk minder en wees ook een
proef in 1901 te Buitenzorg bij het 18e bataljon genomen uit,
dat aan dit kaartenmaterieel groote voordeelen verbonden waren;
edoch een groot bezwaar bleef bestaan: zoolang de kaart droog
bleef kon men haar naar willekeur zonder bezwaar verfromme
len en knoeien, nauwelijks echter werd ze goed nat of de emulsie
begon los te laten om met de drukinkt te verdwijnen en in plaats
van een kaart had de verbruiker nog slechts een stuk linnen
te zijner beschikking.
Talrijke monsters uit Nederland en het buitenland betrokken
vertoonden hetzelfde bezwaar, bij alle liet de emulsie los.
Bij gebrek aan beter worden thans op het topographisch bu
reau van een groot aantal detailkaarten een gedeelte van de op
laag op geprepareerd linnen gedrukt.
Intusschen is men in Duitschland op een geheel ander denk
beeld gekomen.
Ook in dat land, waar sinds de tijden van den grooten Moltke
de topographische dienst eene belangrijke schrede vooruit is ge
gaan en thans onder de best georganiseerde gerekend kan wor
den, heeft men dezelfde bezwaren gevoeld voor het gebruik te
velde van papieren kaarten; ook daar heeft men linnen kaarten
vervaardigd en ook daar schijnt de techniek de bezwaren daaraan
verbonden, niet overwonnen te hebben. Eene onlangs genomen
proef met een op geprepareerd linnen gedrukte Duitsche stafkaart
toonde n. 1. aan, dat van een goed nat worden dier kaart evenmin
sprake mag zijn als bij de Ned. Indische linnen kaarten.
Andere proeven met overtrekken van gewaste taf en van cel
luloid om de kaarten tegen vuil en nat worden te beschutten vol-
ren, bv een detailblad van de residentie Batavia 1. 25000, met de snelpers 4 uur met de
handpers 5 dagen of 30 uur noodig zijn.
Per dag (6 uur) kunnen met de snelpers van één steen 2000 vellen papier bedrukt
worden, met een handpers 150.
