450
doch de technische inrichting tot het opvangen van den terug
stoot is onvolmaakt, zoodat de affuit steigert en na elk schot op
nieuw gericht moet worden.
Schilden waren om overwegingen van moreelen aard niet aan
gebracht; trouwens het niet-stilstaan van het stuk bij het vuren
en het buitendien al hooge gewicht van het afgelegde stuk zou
den volgens sommigen het nut van schilden toch problematiek
gemaakt hebben.
Bij het uitbreken van den oorlog was het kanon M./1900 pas
kort geleden aan de bovengenoemde troepen uitgereikt, terwijl
een reglement nog niet was verschenen. De naar het oorlogs
terrein gezonden korpsen wisselden hunne artillerie regimenten
om met de korpsen aan de Westgrens; buitendien werd de aan
maak bespoedigd. Eerst eenige maanden na den aanvang dei-
vijandelijkheden verscheen in Nei 1904 het reglement voor het
nieuwe geschut; het bevat een eenigszins zonderling mengsel
van oude en nieuwe taktische denkbeeldenhet personeel had
geen tijd zich met materieel en reglement vertrouwd te maken.
We zien dus aan Russische zijde naast een verouderden vuur
mond een, zij het ook lang niet volmaakt, modern snelvuurkanon
optreden volgens verouderde taktische regelen, welke fout zich
in de eerste gevechten zwaar straft bij de Russen, die numeriek
ver in de minderheid zijn; we zien dan ook bij deze artillerie
nieuwere taktische inzichten ingang vinden, voor welker toe
passing het materieel niet geheel geschikt is en het van nature
niet zeer ontwikkelde personeel nog minder, onvoorbereid als
het is, en het resultaat is ook hierteleurstelling.
„Ce qui prouve, que tout se tient et qu'avant d'adopter défmiti-
„vement le type d'une bouche a feu, il faut être fixé sur les princi-
„pes, qui régiront son mode d'emploi".
De Russisch-Japansche Oorlog brengt, misschien ten over
vloede, nog eens het bewijs van de juistheid dezer door Lang-
lois in 1892 uitgesproken stelling.
De vraag rijst nuwelke lessen kunnen wij dan met het oog
op het nieuwe geschut, waarvan de aanschaffing wel spoedig
zal plaats vinden, in taktisch en technisch opzicht uit den
Russisch-Japanschen oorlog trekken? Uit het voorgaande zal
