706
malen eene roeping verloren gaan en maken veelal van den of
ficier öf een door zorgen gekweld „mannetje", of zij voeren hem
op zijwegen. Is eenmaal een dezer stempels in de jonge rangen
op den officier gedrukt, dan is hij onuitwischbaar en tot in de
hoogste rangen nog te bemerken.
Waar het tegenwoordig oefeningsstelsel de individueele eigen
schappen ook de minder goede zoo op den voorgrond doet
treden, is onverschilligheid een des te grooter kwaad.
Toch heeft dit oefeningsstelsel, zoo ideaal schoon in theorie,
haar in niet geringe mate in de hand gewerkt.
Het voormalige systeem kenmerkte zich door eene scherpe om
lijning, waar binnen alles gereglementeerd was; denkvermogen
eischte het weinig, eene bijzondere soms woordelijke kennis
van den inhoud der reglementen was noodzakelijk; doch bij al
deze minder goede eigenschappen had het één goede, namelijk,
dat het één systeem was, dat het in de uitvoering slechts één
opvatting toeliet, dat men niet de speelbal was van zich telkens
wijzigende inzichten.
Bij het hedendaagsch oefeningsstelsel is elke omlijning vrij wel
uitgewischt; het denkvermogen moet het minder gereglemen
teerde aanvullen en maakt de vrijheid van handelen grooter;
doch naast deze goede eigenschappen heeft het één, juist daarom
speciaal voor ons leger, slechte eigenschap, namelijk, dat het niet
één stelsel is, dat het in de uitvoering vele opvattingen toelaat,
waarvan die van den hoogsten in rang immer als de juiste geldt,
dat men wel de speelbal is van zich telkens wijzigende inzichten.
Met de beste bedoelingen bezield, overtuigd op de „algemeene
grondslagen" eene goede uitvoering te hebben opgebouwd, ziet
men door een chef meermalen zóódanig ingrijpen, of door een
opvolger zóóveel wijzigen, dat de uitvoering eene geheel andere
wordt, dan men zich had voorgesteld, dan waarmede men waar
schijnlijk zijne ondergeschikten reeds had vertrouwd gemaakt.
Is aan één kant deze handelwijze van den voor de geoefendheid
verantwoordelijken chef of van den opvolger eenigszins te ver
klaren, aan den anderen kant is het begrijpelijk, dat zij de lust
tot verder pogen doodt, den mindere aan het twijfelen brengt
en onverschilligheid zaait.
Ik heb gezegd „speciaal voor ons leger". Onze reglementen
