552
vuldigt, het resultaat blijft altijd nul". Dat iets dergelijks hier
het geval is geweest, blijkt wel uit de berekening van v. Rei-
chenau, volgens welke van die 840 schoten per stuk op 30 en 31
Aug. er 86 noodig waren om één Japanner buiten gevecht te
stellen.
Geeft de artillerie een verstandig geleid feu par rafales et par
intermittence af, vuurt zij alleen op die doelen, waarop zij rede
lijke kans op uitwerking heeft, dan blijft het de vraag of zelfs
snelvuurgeschut zooveel munitie noodig heeft als de Russische
batterijen bij Liau-jang. Ook moet niet vergeten worden, dat
door den slependen gang der operatiën beide partijen in de ge
legenheid waren abnormaal groote voorraden munitie bij de hand
gereed te leggen, waardoor de verzoeking tot verkwisting ont
stond.
Hoewel daarom aan de voorbeelden, die de Russisch-Japansche
oorlog biedt, geene absolute waarde toegekend kan worden, geven
zij wel aanleiding de tot nu toe algemeen aangenomen regels
aan eene herziening te onderwerpen. Dat hierbij bij ons andere
gezichtspunten zich doen gelden dan in Europa is natuurlijk.
Het vraagstuk wordt in de allereerste plaats beheerscht dooi
de zienswijze omtrent den vermoedelijken duur van toekomstige
slagen en gevechten. Hoewel ik niet kan inzien, waarom in
Europa de slag meerdere dagen zal duren, omdat dit verschijn
sel elders werd geconstateerd, weid ik hierover als niet ter zake
dienende niet uit. Immers, Mandchurije toont, dat zelfs daal
de gevechten tusschen machten van betrekkelijk geringe sterkte
wel in één dag afgespeeld kunnen worden en dus zal dit, gezien
de sterkte van ons veldleger, ook bij ons het geval kunnen zijn.
Een tweede verschil met Europeesche toestanden wordt ge
vonden in de omstandigheid, dat zelfs als ons geheele veldleger
maar over één bruikbaren communicatie-weg met het achter
land beschikt, deze weg toch nimmer zoo verstopt zal zijn als
in een Fransch-Duitschen oorlog, waarbij het plaatsen van twee
korpsen op één weg dikwerf niet te vermijden zal zijn. Bij ons
is dus aanvoer van achteren sneller mogelijk.
Aan den anderen kant brengt onze geringe sterkte mede, dat
eene behoefte op de eene plaats niet zoo dikwerf zal opgewogen
kunnen worden door een overschot elders.
