582 -
eminenten Generaal Galliéni en van hen, die met de uitvoering
van het stelsel waren belast, anderdeels op den aard der gepa
cificeerde bevolking, die, zoodra eenmaal de rust was hersteld,
inderdaad vredelievend is gebleken en weldra het hare er toe
bijdroeg om aan de nooden der troep zooveel mogelijk tegemoet
te komen.
Hoe zou intusscheu het resultaat zijn geweest, indien men in
plaats van den goedwilligen Hova, den Atjeher voor zich had
gezien? Ginds een volk, dat, zoodra de kracht der wapenen was
gevoeld, zich onderwierp niet alleen, maar het hare er toe bij
droeg om het Fransche gezag te helpen grondvesten; hier daar
entegen een ras, krachtig, dapper, listig en op alle middelen
bedacht om den overheerscher afbreuk te doen. Citeeren we
hier enkele gezegden uit de lezing van J. van Vollenhoven in
het Indisch Genootschap (zie Noot vorige bladzijde) om het ver
schil tusschen de omstandigheden op Atjeh en Madagascar duide
lijk in het oog te doen springen. Het geldt hier het optreden
van den generaal Galliéni als pacificator.
„Alle beschikbare troepen werden vervolgens rond de hoofd
plaats geconcentreerd en van het stelsel van mobiele colonnes,
„door zijn voorgangers toegepast, afgezien. In plaats daarvan
„werd geleidelijk tot duurzame bezetting van de naastbijzijnde
„provincies overgegaan, waar eerst een militair bestuur werd
„ingesteld. Zoodra op die wijze de kern van een geregeld bestuur
„toas gevormdbleek dit in den regel voldoende om de bevolking tot
rust te brengen."
Ik waag me niet aan eene veronderstelling, welk lot het stelsel
zal zijn beschoren, indien het in Atjeh mocht worden ingevoerd,
ik constateer alleen het feit, dat er op Madagascar toestanden
bestonden, geheel verschillend van die op Atjeh, welke er het
hunne toe hebben bijgedragen om het Fransche stelsel te doen
welslagen.
Is bij ons tegenwoordig stelsel (levering na openbare aanbe
steding) het aanhouden van voorraden opgedragen aan den aan
nemer, bij toepassing der nieuwe verplegingswijze zal het gou
vernement (masse de ravitaillement) zelf voor het aanhouden dier
voorraden hebben te zorgen en de daaraan verbonden risico
hebben te dragen.
