756
natten moesson steeds te kunnen rijden, als men elk plasje dat
ontstaat, onmiddellijk met zand overdekt.
In Soerabaja had men indertijd het voorrecht een flinke hoe
veelheid zand van de genie te krijgen. Ik was met het onder
houd der manege belast, deed voor de afwatering wat mogelijk
was en bracht op den hoefslag een laag zand, die geregeld werd
bijgevuld. Voor het middenterrein was de voorraad niet toerei
kend. Het resultaat was verrassendwanneer het niet regende
was de manege bruikbaar.
Wat men ons te Banjoe Biroe opdrong als „rivierzand" was-
veel meer op zand gelijkend slib. Na eenmaal nat en weer
droog te zijn geworden vormde het een keiharde laag, waar
zelfs met een pikhouweel haast geen doorkomen aan was.
Natte moesson modder, droge moesson dichte stofwolken.
Alleen zeezand is bruikbaar. De dringende behoefte daaraan
in aanmerking genomen, mag men niet voor de kosten terug
schrikken.
Onderhoud. Geregeld onderhoud is hard noodig; men kan
meestal met een weinig moeite in orde houden, wat later met-
veel kosten hersteld moet worden.
Behalve te Banjoe Biroe worden de maneges in den natten tijd
nogal eens verwaarloosd, en zoo de modder het rijden niet-
belet, dan doet dit wel de omgevallen pagger of het verwilderde
boschage. Eenmaal in de week, Donderdags, een flinke ploeg
werkers in de manege, onder toezicht van een officier of zeer
vertrouwd onderofficier, is voldoende.
Inlandsch toezicht voor het eenvoudigste werk is fnuikend.
Alle begroeiing moet alsdan verwijderd, de bodem als die uit zand
bestaat geëgd worden, het zand zoo noodig bijgevuld, gaten ge
dicht, steenen e. d. verwijderd worden.
Yan het uithakken van den hoefslag om dien zoogenaamd mul
te maken zag ik nooit anders dan misère. De klonters zijn te-
grof en bemoeielijken het loopen, de uitgehakte hoefslag is als
regel te smal, terwijl de gevormde steile kant de paarden her
haaldelijk doet struikelen, daarenboven gaat dat werk zeer lang
zaam, zoodat men nooit den geheelen hoefslag gereed heeft. Zoo'n
hoefslag vermijdt men altijd, rijdt wat naar binnen en gebruikt
hem eerst weer als anderen hem ingereden hebben. Dan liever
