147
Wanneer voor de koloniën hier een commissie in dien geest
werkte, zou de opdracht zijuVoer den weg tot een bepaald
aantal met name te noemen betrekkingen bij andere Departementen
van Algemeen Bestuurdoor het Leger".
Het buitenland is ons daarin reeds lang voorgegaan. In Duitsch-
land zijn tal van betrekkingen bij de Staatsspoorwegen, het
Boschwezen en andere takken van dienst open en in de eerste
plaats beschikbaar voor ex-onderofficieren. De bijzonderheden
van het daar werkend stelsel zijn ons niet geheel bekend, doch
het doet ook weinig ter zake, ten slotte moet bij elk stelsel toch
rekening worden gehouden met de plaatselijke toestanden. Als
regel mag worden aangenomen, dat een militair, die 12 jaren
het Gouvernement heeft gediend in de rangen tot sergeant, het
beste heeft gegeven, wat hij kon. Daarom is de minimum
diensttijd,die geëischt wordt, om voor openvallende plaatsen in aan
merking te komen, overal lager gesteld en in Saksen bijv. 9
jaren.
Om de capitulanten behulpzaam te zijn, zich voor hun nieuwen
werkkring te bekwamen, worden leergangen gehouden
a. bij de korpsen voor elementair onderricht, en
b. in grootegarnizoensplaatsen voor vakonderwijs, natuurlijk
omdat, na een zekeren graad van elementair onderricht genoten
te hebben, de candidaten zich voor hun eigenlijke betrekking moe
ten kunnen bekwamen, waarvan de verdere eigenaardige eischen
uiteenloopen en in de groote plaatsen daarvoor de beste onder
wijskrachten zijn te vinden.
In een van de laatste nummers van het Mil. Wochenbl. 1907
worden eenige leerplannen opgegeven door de voorstanders van
een verbeterd Capitulanten-onderwijs. Zoo breekt in No. 151 de
Majoor E. von Esdorff daarvoor een lans, terw ijl hij voor zekere
staats- en gemeentebetrekkingen uitsluitend candidaten wil heb
ben, die een bepaalden diensttijd als onderofficier achter den
rug hebben. Zijn dan ook de beide eerste cursusjaren gewijd aan
lezen, schrijven en rekenen, waarbij landstaal en teekenen zijn
gevoegd, in het derde jaar worden lessen gegeven in de alge-
meene beginselen van straf- en burgerlijk recht, in boekhouden,
in aardrijkskunde, en in een vreemde taal. Dat onderwijs valt
in die maanden, dat de dienst niet zoo druk is en zijn de eerste
