245
beeld te geven van de afmetingen der vermoedelijke oorlogs
doelen en van de moeilijkheden, die zich kannen voordoen om
hunne bundels in die doelen te brengen, met zoo min mogelijk
schoten daarbuiten, kan het gewenscht zijn, nu en dan op doe
len van beperkte afmetingen te doen schieten (b. v. op romp-
borst- en kopschijven).
Maakt men de doelen zoo groot, dat daarin kunnen worden
opgevangen alle schoten met geen grootere afwijking dan over
eenkomt met de gemiddelde afwijking, die men van den schut
ter op dat oogenblik mag verwachten, dan heeft men alleen
het nadeel, dat alle schoten buiten de schijf niet meer kunnen
worden gemeten en alleen 0 in rekening worden gebracht,
terwijl feitelijk aan hen toch eenige waarde moet worden toe
gekend. Dat nadeel vergroote men echter niet, door die zooge
naamde misschoten tweemaal in rekening te brengen en wel
eenmaal door het aantal trefïerpunten slechts te vermeerderen
met een nul en ten tweede male door aan die nul het vermo
gen toe te kennen, de andere schoten ook tot de waarde nul
of tot een geringe waarde terug te brengen, zooals men b. v.
doet, wanneer men eerst laat afvallen de schutters met een
misschot.
Dat ook bij het schieten op deze schijven de afwijkingen der
schoten zoodanig moeten worden gemeten, dat de schutter, die
het best tracht, de kleinste gemiddelde afwijking te verkrijgen,
in het voordeel komt, volgt dadelijk uit de beteekenis der me
ting van de geoefendheid. Dat wil dus zeggen, dat ook bij doe
len van beperkte afmeting de schijf in ellipsvormige breedte
kringen moet zijn verdeeld. Men brengt de figuur weer zóó aan,
dat het gewenschte trefpunt samenvalt met het snijpunt der
beide assen. Heeft men eenmaal de afmeting van een zeker doel
vastgesteld, door aan te geven de maximum geoorloofde fout
in elke richting, dan kan binnen die afmetingen nog alleen
sprake zijn van een gemiddelde afwijking elke afwijking aan
te geven door den getroffen kring en niet van eene andere
waardeering ten opzichte van willekeurig getrokken waarde-
lijnen, omdat door die willekeurig getrokken waardelijnen
buiten verband met de stelselmatig getrokken kringen, aan
het toeval waarde wordt toegekend. Men trekt willekeu-
