363
aangehaalde stellingen overneemt en tot de hare maakt. Nu
in een militair vaktijdschrift deze meeningen gehuldigd worden,
mag een nadere uiteenzetting tot staving van bovenstaande
opmerkingen niet achterwege blijven.
De twijfel of wel de laatste uitgave van het voorschrift be
treffende den Militair Geneeskundigen Dienst (B.V.) door den
steller van het artikel in het Bat. Nieuwsblad werd geraadpleegd,
is hier niet geoorloofd, de redactie noemt de uitgave van 1906.
Ik kan het nu met de geachte redactie niet eens zijn, dat uit
de lezing van dr. Boland zou blijken, dat er sedert dien alweer heel
wat nieuws onder de zon is; ten minste niet voor wat ter illu
stratie van dat gezegde genoemd werd. Het rijwiel is niets
nieuws in het leger en de brancardfiets al sedert lang geen
nieuws voor den geneeskundigen dienst. In October 1905 heeft
Boland zijn stelsel zij het nog niet volkomen ontwikkeld
beschrevenimprovisatie, uitrusting en gebruik van bran
cardfiets zijn opgenomen in de le aflevering 1906 van het Militair
Geneeskundig Tijdschrift, waarvan dus, indien dit gewenscht
werd, in de nieuwe uitgave van het Voorschrift M.G.D. (B.V.)
iets had kunnen zijn overgenomen.
Voor nesten van gewonden en hulpposten was en is dit niet
meer noodig. Na het verschijnen van de applicatorische stu
die van Quanjer en Dufour werden zulke wijkplaatsen voor
gewonden en de hulp daar te verleenen tot den in het vooi-
schrift nieuw genoemden „dienst bij verzamelplaatsen op het ge-
vechtsveld" omgewerkt, en daardoor aan den medischen dienst
in de eerste linie een groote plaats toegekend, reeds van af het
begin van den strijd tot op het oogenblik, dat de omstandigheden
het noodig en mogelijk zullen maken, tot meer intensief hulp-
verleenen op (hulp- en hoofd-) verbandplaatsen over te gaan.
Ook andere schrijvers stonden de vorming van zulke rudi
mentaire hulpverbandplaatsen voor, o.a. Nimiers, Cottell en
Vaillardzij hechtten veel gewicht aan dien dienst in de eerste
linie en lieten de gewonden in de zoogenaamde nesten van ge
wonden opzoeken. Al komt die naam in ons Voorschrift niet voor,
het begrip echter vinden we door een omschrijving volkomen te
rug in de 3e alinea van punt 67 van het Voorschriftnaar
