382
zijn? Ten 1ste een opfrissching en voltooiing van wat zij op de school
o-eleerd hebben, ten 2de het bereiken van een hoogeren ontwikkelings
graad en een grondige dienstkennis, welke hun een vast overwicht ver
zekert bij degenen, die onder hen aesteld zijn, en hen zeiven tot een
ernstige plichtsbetrachting in staat stelt.
Teo-en den tijd, dat de capitulant in aanmerking begint te komen
voor "eene burgerlijke betrekking, voorbereidend onderricht om die kennis
op te doen, welke noodig is, om die nieuwe betrekking naar behooren
te kunnen vervullen.
Deze beide doeleinden worden nimmer bereikt door een algemeen
onderricht, en daarom schijnt mij een verdeeld onderwijs noodzakelijk.
Dit zou op de volgende wijze kunnen worden ingericht.
Alle manschappen, die voornemens zijn zich in het najaar by de
capitulanten aan te sluiten, moeten in den loop van den zomer (liefst
gedurende het verblijf van het regiment op de oefeningsplaats) aan een
soort examen worden onderworpen, waarin zjj blijk kunnen geven van
de noodige kennis, die men van een leerling uit de volksschool kan
verwachten. De hoofdzaak is dus lezen, schrijven, rekenen en Duitsch.
Alle capitulanten, die niet aan deze eischen kunnen voldoen, worden naar
het voorbereidend onderwijs voor de capitulantenschool verwezen.
Dit voorbereidend onderwijs duurt van 1 tot 31 October. Het wordt
gegeven door onderwijzers vau de lagere scholen en bestaat uit wekelijks
4 uur Duitsch, schrijven en rekenen.
Den lsten November begint het eigenlijke capitulantenonderwijs.
Tot nu wordt het in twee leergangen verdeeld.
Aan het onderwijs van de eerste klasse moeten allen voor de eerste
maal capituleerenden deelnemen. Het wordt wekelijks tien uui ge
geven en houdt de volgende vakken in.
Duitsch twee uur - Terwijl men van het gemakkelijke tot het
moeielijke overgaat, moet den leerling gevoel, begrip en kennis van de
taal worden bijgebracht. Het. komt er minder op aan of een leeiling
een zin zonder fouten kan ontleden, (hetgeen nu geëischt wordt) maar
meer of hij vaardig met het woord en de pen zich kort en heidei kan
uitdrukken. Eerst dan als het oor en de spraak de taal beheeischen kan
men aan de hand der grammatica de grondslagen bloot leggen, waarop
de taal rust.
Kleine opstellen, berichtjes of korte voordrachten, waarmede zoo
vroeg mogelijk moet begonnen worden, kunnen veel tot de ontwikkeling
van het taalgevoel en de taalkennis bijdragen.
Rekenen 2 uur. Hier kunnen de eischen dezelfde blijven als vroe
ger. Alleen moet er meer waarde gehecht worden aan het vlug oplossen
der vraagstukken, en deze moeten meer clan tot nu toe aan het practische
leven ontleend zijn.
Aardrijkskunde 1 uur. De leerling moet een begrip krijgen van
de aarde en de landkaart leeren lezen Dan moeten er besprekingen
oehouden worden over het vaderland, waarvan ze de steden en dorpen
moeten wetenhij moet ook de natuurkundige, politieke en staathuishoud
kundige beteekenis er van leeren kennen. Vervolgens de invioed der
grondgesteldheid en der verkeerswegen op handel en indusrrie. Daarna
de Duitsche koloniën en ten opzichte van deze moet de onderwijzer ook
al weer rekening houden met de bestaande toestanden.
