417
drongen zijn, kan men hen met vertrouwen loslaten. Aan dit
inzicht ontbreekt thans in ons leger nog veel.
Op het voorbijhollen van het doel, op het ongemotiveerd vertrou
wen in minderen als stelsel, op het verslappen van de tucht zal
reactie komen binnen korter of langer tijddit is een natuurwet.
Laten we hopen dat deze reactie niet zooals veelal het geval
is te sterk zij, dat zij niet weer oen ouden geest gaat ademen,
maar de nieuwe blijft huldigen, de richting van individueele
vrijheid, echter binnen grenzen, die bepaald worden door de
eigenschappen van het individu zelfhoe beter dit moreel onder
tucht staat, des te meer vrijheid kan men het laten.
Volkomen ben ik het met H. B. eens, waar hij meent, dat
de minder goede stemming onder de officieren niets te maken
heeft met de nieuwe richting. Altijd heb ik de stemming van
het Ind. officierskorps minder goed gevonden; steeds is debe
trekking beschouwd als een baantje, dat men zoo spoedig mo
gelijk zou willen laten varen; den jongen officieren werd dit
al dadelijk door anderen ingeprent en bij het vroegere stelsel
was dit waarlijk wel te begrijpen.
Ook thans zijn er wel oorzaken voor een minder goede stem
ming, doch deze liggen elders; voor een deel in armoede,
tengevolge van een te vroegtijdig huwelijk, terwijl momenteel
de slechte promotie het hoofdwapen drukt. Overigens
geloof ik, dat vele factoren aanwezig zijn om de stemming be
ter te doen zijn dan vroeger en bij het hoofdwapen geloof ik,
is dit inderdaad het geval 1).
Be zware moreele druk van het oude tuchtstelsel is verdwe
nen of tenminste belangrijk verminderd, van de infanterie is
een groot deel der officieren te velde met vermeerderde inkom
sten, een nieuwe prachtige werkkring is geopend door het civiel
gezaghebberschap in min rustige streken 2), de financieele positie
eindelijk is belangrijk verbeterd 3).
Bij de hulpwapens bestaan die laatste redenen van tevreden
heid niet en is er eerder aanleiding tot verbittering als gevolg
3) Niet ten opzichte van geld-en toekomstzorgen. Red.
2) Zie hierover „Militaire Civiele Gezaghebbers" IM. T. 1908. afl. 4. bladz. 315. Red.
8) Ho. ho."Wat is dat? Als ge de traktementsverhooging bedoelt vau 1907 dan
vergeet ge den verhoogden belastingdruk, waaraan alles opgaat; op een rationeele verbe
tering wachten we nog. Red.
