817
dat de leerlingen aan het eind nog niet een eenvoudig zinnetje, als„de
man bewerkt de sawah" konden samenstellen, maar daarentegen heel
wat hadden moeten slikken van „duratieven en andere „ieven" Waar
mede ik dus zeggen wil dat woordenkennis en zinsbouw nummer één
moeten zijn. Onder het vormen van de zinnen en het leeren denken
in de taal worden de noodzakelijke regels bijgebracht. Yan alle andere
cursussen, die gehouden worden op den voet van de garnizoens cursus
sen, dus tusschen het andere werk door, stel ik me niets voor. Ons
indische militaire leven mag den eenen tijd een weinig minder bezig zijn,
dan den anderen, bepaalde rustperiodes, zooals in militie-legers tijdens de
wintermaanden of wanneer de lichtingen naar huis zijn, kent het niet.
Daarbij dringen de eischen van den buitendienst zoo, dat niemand ge
waarborgd kan worden, minstens 2 a 3 jaren op één plaats te blijven.
Er is nu letterlijk geen plekje meer in onzen archipel of onze patrouilles
doorkruisen het op gezette tijden. En dat wijst op wat anders.
In het Bat. Nieuwsblad van begin Juli wordt het bekende Atjeh-rapport
besproken en als middel aanbevolen, om te komen tot eenheid in bestuur,
in optreden van patrouille-commando's en in beredeneerd werk, een op
leidingsschool te Koeta-Kadja waar de meest noodzakelijke geheimen van
de Regeeringsbeginselen, van taal en volkenkunde worden onderwezen.
Dat denkbeeld is volstrekt niet nieuw, maar rationeel nog nimmer
toegepast. De dadelijke behoefte van het oogenblik heeft de voorzienende
zorg uit het oog doen verliezen en de gulden spreuk „Gouverner c'est
prevoir" tot een hollen klank gemaakt
Ik wil hiermede niet betoogen, dat voor alle streken, waar we al zoo
bezig zijn, een voorbereidenden leergang moet worden geopend, dat krijgen
we toch nooit, omdat voor die dingen geen tijd, geen menschen en geen
samenwerking zijn. Maar wel ligt een anderen weg open en dat is:
de leerstof die iemand noolig heeft te verwerken, alvorens zoo'n gebied
te betreden en met vrucht daar werkzaam te zijn, in drukvorm te
geven.
Bij expedities van eenige beteekenis geeft het legerbestuur boekjes uit
met gegevens over land en volk, inderdaad zeer waardevolle begin
punten; maar nog nimmer heb ik er een gezien met een woorden
lijst.
Ik kom nu waar ik wezen wil, op de sociale roeping van den kolonialen
officier: de sterke arm van het gezag, de getrouwe bondgenoot, liever
metgezel van den besturenden ambtenaar
Onze hoofdtaak is toch in de praktijk de handhaving van orde en rust
in ons uitgebreid gebied, ons hoofdwerk ligt in alle taal- en volkengebieden
en we komen er met een kennis=-P. Of we gaan den burgerlijken ambte
naar van binnenlaudsch bestuur voor, of we vergezellen hem, of we
vervangen hem tijdelijk, maar nimmer is de noodzakelijke samenhang
tusschen beide betrekkingen in de laatste jaren zoo helder uitgekomen,
dan tegenwoordig. VVelnu, gegeven die wisselwerking, gegeven de om
standigheid, dat handhaven van inwendige orde en rust wel altijd zal
noodig blijven, zoolang er strijd van belangen is en de volksopvoeding
nog niet van alle menschen rustige ordelievende burgers heeft weten te
maken, zoo behoort er in de opleiding van beide categoriën van staats
dienaren wat meer overeenstemming te komen en zouaen èn Legercom
mandant èn Directeur van Binnenlandsch Bestuur in een dringende be-
