818
hoefte voorzien, indien zij in onderlinge samenwerking hunne gegevens
betreffende de verschillende gebieden waar geageerd wordt of nog actie
is te voorzien, in drukvorm uitgaven, voorzien van een handige woorden
lijst en wat de lezer verder noodig heeft om in den eersten tijd zich
zelf te kunnen redden. Zij zouden daarmede alle ambtenaren, officieren en
Europeesche onderofficieren, die daar gedurende eenigen tijd werkzaam
moeten zijn, een krachtigen steun verleenen bij het aanvaarden van hunne
werkzaamheden. Ik kan U verzekeren, hoe de kennis van een 200
woorden, van de beginselen der zinvorming en van de letterteekens een
machtig hulpmiddel is om vrij spoedig de gewone omgangstaal te leeren.
Want ik haat alles wat tolk is; men kan er goede onder aantreffen, doch
de wijze, waarop de meesten onze gedachten soms vertalen of' de volks
woorden weergeven is ik spreek hier uit ervaring soms meer dan bar.
Daarbij wordt zoo'n tolk eene persoonlijkheid van gewicht en een
schakel tusschen volk en vertegenwoordiger der Regeering die niet ge-
wenscht is, ja, vaak zeer schadelijk werkt.
Kort en goed. We geven jaarlijks ƒ8200 uit aan gratificatiën tot bevor
dering van de kennis der inlandsche talen in het Indische officierskorps
(onderafd. 148 art. 576 Begrooting Ned.-Indië 1908) waarvan het algemeen
belang betrekkelijk heel weinig nut ondervindt. Laat daarvan een flinke
som besteed worden voor het samenstellen van handige, eenvoudige woor
denlijsten, met zinnen, die in de praktijk het eerste te pas komen. We
hebben al zoo iets voor de Atjehsche taal, samengesteld door den kapt.
Yeltman en voor de Javaansche van de hand van den kapt. Dumont.
De behandeling der stof loopt in beide nog al uiteen, doch het is volstrekt
niet moeilijk één type te maken, zooals de blanco woordenlijsten, die in
het Dépot van Leermiddelen zijn te krijgen, doch voor naslaan te on
handig zijn. Dat type opgemaakt voor den besturend ambtenaar of
officier wordt vertaald in alle talen, waar we werk hebben, aangevuld
met het letterschrift, voorbeelden van briefwisseling en enkele bepaalde
regels en dan gevoegd bij de vroeger bedoelde „gegevens" op het gebied
van land-en volkenkunde, bij de Landsdrukkerij gedrukt en gratis mede
gegeven aan alle Europeesche en ontwikkelde Inlandsche landsdienaren
die geroepen zijn daar te werken
Als zooiets moet wachten op het particulier initiatief, gebeurr het of
niet of de kostprijs is te hoog voor de smalle beurzen, omdat de oplage
klein is en een ruime aftrek niet verzekerd. Doet de Regeering het,
dan kan zij ook taalkennis eischen van hen, die voor het Gezag daar
optreden. En ik twijfel niet, of dankbaar zal elk officier, en onderofficier, elk
civiel ambtenaar de voorzienende zorg van het Bestuur waardeeren,
en met bekwamen spoed leeren zich zelf te helpen in de taal der nieuwe
omgeving.
De premie op die taalkennis is de betrekking zelf, met de emolumenten,
die er gewoonlijk aan verbonden zijn.
Nu nog de recrutenopleiding. Welnu, geef aan de daarvoor geschikte
officieren en onderofficieren, die tevens een diploma Javaansch of Maleisch
hebben, een toelage van 1525 gld. 's maands. dan is dat een betere
rente van het geld, voor het behalen van die akte uitgegeven, dan nu
de premie voor eens. Het zal dan tevens de taak van opvoeder wat
aangenamer maken, dan nu. Want nog altijd is de ideale eisch voor
de dépotbataljons, om het beste aan officiers- en onderofficierskrachten
