Het Psychologisch Moment in de
Oorlogvoering*
Vervolg en slot van blaclz. 777.
Een ander kenmerk van panieken is, dat de oorzaak ervan
dikwijls onbeduidend, ja soms geheel hersenschimmig was; sterke
verbeelding, zinsbegoocheling, verontrustende geruchten, geven
er vaak aanleiding toe. Daarentegen leert de krijgsgeschiedenis
ook, dat de invloed ervan op den geheelen gang der gebeur
tenissen op enkele uitzonderingen na zeer gering of geheel nul was.
In den Grieksch-Turkschen oorlog ontstond in den nacht
na den slag bij Dhomokos (17 Mei 1897) een paniek bij de Turksche
Mis am- of Mauserbrigade, die zich gedurende den slag bijzon
der dapper had gedragen, met groote energie en ten koste van vele
verliezen tot dicht bij de Grieksche stelling was gekomen en
zich daar had weten te handhaven. Op het gerucht, dat de
Grieksche cavalerie een aanval deed terwijl in werkelijkheid
eigen artillerie paarden naar de drenkplaats gevoerd werden -
maakten gedeelten van deze brigade keert, terwijl andere hun
eigen commandant, die te paard naderde, bijna met een salvo
hadden ontvangen.
Gedurende het beleg van Lerida door generaal Such et, die
10.000 man onder zich had, rukte een macht van 15,000
Spanjaarden onder O'Donnell op tot ontzet van deze plaats.
Na geheel onbemerkt tot op ongeveer één mijl afstand van
Lerida te zijn gekomen, werd het Spaansche korps geattaqueerd
door het 13e Regiment Kurassiers. De Spanjaarden trachtten
zich haastig uit de marschcolonne tot het gevecht te ontwik
kelen, maar door de overhaasting ontstond verwarring en hieruit
een paniek, die in een algemeen sauve-qui-peut met wegwer
ping van de wapenen ontaardde. Er werden 6000 gevangenen,
I. M. T. 1908. 56
