873
wagens en handpaarden, die tot dat oogenblik kalm en rustig
aan de rechterzijde van den weg gestaan hadden. In die
colonne werden de paarden door den angst en de onrust aange
stoken, keerden om en gingen, met wagens en karren, met den
wilden stroom mee.
Het hielp niets, of de officieren er met den sabel op insloe
gen, de stroom kwam niet eerder tot stilstand, dan toen de
paarden uitgeput waren. Yoor velen eindigde de razende rit
pas in en bij Vionville, waar de vluchtelingen het gerucht ver
spreidden, dat het Duitsche leger verslagen was.
Om nu nog een voorbeeld te geven van een paniek, ontstaan,
zonder dat een vijand in de nabijheid was, zij vermeld, hoe
den 29en Juni 1866 in de nabijheid van het bivak bij Miskoles
een paniek ontstond bij den bagage-trein van het VI6 Pruisische
Legerkorps: daar meende men vijandelijk geschutvuur uit on
bekende richting te hooren, terwijl het geluid afkomstig was
van huzaren, die paardedekens uitklopten.
Dergelijk verkeerde opvattingen komen in den oorlog veel
vuldig voor. Bij Neisze, waar het VIe Legerkorps in 1866 ver
zamelde, werden maaiers met hun in de zon blinkende zeisen
voor een vijandelijke patrouille aangezien. Zelfs hallucinaties
zijn niet zeldzaam, meerdere malen zijn berichten van pa
trouilles binnengekomen, die eiken redelijken grond misten,
terwijl verschillende manschappen der patrouille verklaarden ge
zien te hebben, wat medegedeeld was.
Een merkwaardig voorbeeld van paniek levert ons ten slotte nog
de Fransche brigade de Né gr ie r in Tonkin. De Négrier
had gedurende den wegens terrein- en klimaatmoeilijkheden
zeer bezwaarlijken veldtocht door zijn krachtig optreden de
discipline en den goeden geest in den troep uitstekend weten
te handhaven, waarvan belangrijk succes tegenover de Chineesche
troepen van K wang si het gevolg was. Toen de Négrier den
28en Maart 1885 gewond werd, ging het commando over op
Overste Herbringer, die ondanks de tegenwerpingen van de
Négrier den terugtocht aannam, ofschoon de vijand dienzelfden
dag een nederlaag had geleden.
